Ambtenaar wil hybride werken én leren

De coronacrisis heeft een blijvend effect op zowel de vraag naar als het aanbod van opleidingen. De overstap naar online leren lijkt definitief, maar niet totaal. Een hybride vorm heeft de toekomst, denken deskundigen. Maar waar kantoorpersoneel weer behoefte zal hebben aan fysiek leren, zal de buitendienst juist meer digitale vaardigheden moeten opdoen.

Katalysator

‘Corona is een katalysator geweest voor online leren.’ Hans Schuurmans, ceo van Skillstown, een online opleider met veel overheidsklanten, zegt het met grote stelligheid. Hij zag dat de overheid tijdens de coronacrisis massaal overstapte naar online leren en eigen online academies. Dat bespaart kosten, dus de uitgaven aan opleidingen daalden in die tijd ook. ‘Maar aan de andere kant, zien we dat overheidsmedewerkers meer en meer bezig zijn met een leven lang leren en ontwikkelen.’

Minder in-company

En dat is echt niet alleen maar online. ‘Je kunt op verschillende manieren naar ­Parijs reizen, dus je kunt opleidingen ook op allerlei manieren aanvliegen. Bepaalde onderwerpen zullen klassikaal beter overkomen, soms is online kort en krachtig en soms werkt de combinatie goed.’ Klassikaal zal dus zeker niet helemaal weg zijn, aldus Schuurmans. Wel ziet hij in-company-trainingen moeilijker worden, omdat mensen meer zullen thuiswerken. ‘Het was al moeilijk in te plannen met volle agenda’s en nu wordt het nog moeilijker.’

70/20/10-model

De uitgaven en het deelnemen aan het formele leren, zoals cursussen, trainingen en opleidingen, mogen dan zijn gedaald, maar dat betekent niet dat ambtenaren in de afgelopen twee jaar niets hebben geleerd. ­Integendeel, zegt projectleider Marieke de Feyter van A&O fonds Gemeenten. Ze wijst op het ‘70/20/10-model’: het meeste leer je in het werk zelf, daarnaast leer je van collega’s en vakgenoten in de sociale interactie, dus van elkaar. De laatste 10 procent leer je van opleidingen die je zelf volgt of in teamverband. ‘In coronatijd is er ontzettend veel geleerd in het werk, want het moest in één keer anders. We gingen aan het beeldbellen, moesten anders communiceren, zonder dat je dat had geleerd. Inkoop van opleidingen kon niet plaatsvinden, dus dat werd afgezegd en niet ingekocht. Er was een daling van het budget, maar er is wel heel veel geleerd in het werk.’

Webinars

Uit gesprekken met gemeenten blijkt volgens De Feyter dat ook digitale leervormen een spurt hebben gekregen. ‘Gemeenten bouwen online leerportaals, soms een on­line leer academy. Dat is door de coronacrisis gestimuleerd en zal ook blijven, maar in een meer gemengde vorm.’ Ze wijst erop dat webinars een enorme vlucht hebben genomen. ‘Je ziet die accentverschuiving bij gemeenten: het moest digitaal. Ik vermoed dat digitaal blijft en meer gerichte fysieke bijeenkomsten zullen plaatsvinden.’

Inhaalslag

Ook denkt De Feyter dat er extra aandacht nodig is voor groepen die digitale leervormen minder hebben meegekregen, zoals de buitendiensten. ‘Fysieke cursussen konden daar niet, maar het is niet zo gemakkelijk voor hen om uit huis te werken, want ze bleven gewoon buiten werken. Daar moet nu een inhaalslag gemaakt worden. Maak hen digitaal vaardiger, zodat ze daar ook aangesloten blijven. Corona heeft duidelijk gemaakt hoe cruciaal digitale vaardigheden zijn. Er zijn specifieke vaardigheden nodig per functie, maar alle medewerkers moeten er een basis in hebben.’

Basiskennis ambtenaar

De gemeente Oss is twee jaar geleden gestart met online leren, zegt Schuurmans. ‘Hoe laat je een nieuwe werknemer in coronatijd toch on board komen? We hebben daar leeroplossingen voor gemaakt. Ook de cursus Basiskennis ambtenaar is heel veel online gedaan.’ De gemeentelijke organisatie vindt het volgens hem ‘heel fijn’ om dit ook in de toekomst te gaan doen. ‘Ze hebben eigen leerlijnen door hun eigen ­specialisten aangevuld om op een bepaald thema een medewerker van A naar Z te ­krijgen.’

The Voice

Hij wijst ook op de ‘online scan’ en allerlei e-learnings, zoal ‘Respectvol gedrag op de werkplek’. Die hebben we via A&O-fonds Provincies over alle provincies uitgerold. Dat kwam aan het rollen door het grensoverschrijdend gedrag bij The Voice. Ook lessen over discriminatie en pesten doe je sneller online dan fysiek.’

Stok achter de deur

Heeft de katalyserende werking van corona dan niet tot gevolg dat vrijwel alle opleidingen straks online gebeuren? Schuurmans denkt dat lange opleidingen van twee of drie maanden, waarin je dingen samen moet doen, wel fysiek blijven. ‘Je hebt dan een stok achter de deur. De docent wordt dan een coach. Fysiek contact kan ook ­zeker versterkend zijn. Voor onze cMBA ­komen deelnemers ook samen om bepaalde businesscases te bespreken.’

Nieuwe verwachtingseis

Toch zal je niet meer een hele dag op Excel-cursus hoeven. ‘Zoiets kan beter online, want dat kun je elk moment doen en dan blijft het ook beter hangen.’ De Feyter denkt dat mensen het ook gewoon fijn vinden om elkaar weer fysiek te zien. ‘Online vervangt klassiek niet. Het kan als het nodig is en we kunnen het gemakkelijker afwisselen. Als iemand ziek is en niet mee kan doen met een fysieke training, dan verwacht je nu dat het wel wordt opgenomen of wordt gestreamd, zodat deze persoon toch kan meedoen. Het hybride aanbieden van leren, wordt de nieuwe verwachtingseis aan ­opleiders.’

Lees het hele artikel over hybride leren in BB06 van deze week.