Rol gemeentesecretaris doemt op in Vahstal-zaak

De gemeente Amersfoort ziet toch weer gronden om door te procederen in de Vahstal-zaak. Dat schrijft het college in een raadsinformatiebrief. Het wil een tussenbeslissing en de eindbeslissing van bindend adviseurs laten vernietigen om zo een miljoenenclaim af te kunnen wenden. Tegelijkertijd wil het college proberen om alsnog met projectontwikkelaar Hans Vahstal een schikking te treffen.

Kwestie spoedig tot einde brengen
‘Langjarige procedures zijn niet in het belang van de gemeente’, schrijft het college in de brief aan de raad. ‘De toetssteen daarbij is een rechtvaardige overheid die opkomt voor het algemeen belang, oog heeft voor het in de knel komen van individuele (deel)belangen en ook de risico’s en kosten van het procederen afweegt tegen de het algemeen belang. Vanuit die blik bekeken, is het goed als er een einde komt aan het geschil en deze kwestie spoedig tot een einde wordt gebracht.’

Toch beslissingen ter vernietiging voorleggen
Toch is de gemeente ‘gelet op de belangen van de gemeente, de juridische positie van de gemeente en de beoordeling door het college van de vierde tussenbeslissing en de eindbeslissing’ gehouden om nadere stappen te zetten en deze beslissingen ter vernietiging aan de rechter voor te leggen, aldus het college dat het niet eens is met onderdelen van de vierde tussenbeslissing en de eindbeslissing. ‘In bijzonder het oordeel over het aantal passend aangeboden woningen doet naar de mening van het college geen recht aan de feitelijke inspanning die achtereenvolgende colleges hebben geleverd om voldoende woningen aan te bieden.’

Schikken en doorprocederen 'plausibel'
Vanuit de wens om het conflict te beëindigen wil het college wel met Vahstal beproeven of een schikking mogelijk is, schrijft het college verder. ‘Daarbij hoort allereerst een verkenning van welke elementen in het geschil daarbij een rol moeten spelen.’ De eerste stap is om met Vahstal ‘in gesprek te komen over de vorm waarin een verkenning plaats kan vinden’. Het college beseft dat proberen te schikken en gelijktijdig verder procederen met elkaar in tegenspraak lijkt. ‘Vanuit het behartigen van belangen van de gemeente enerzijds en proberen te komen tot een vergelijk is dit echter plausibel.’

Kleine knieval
Op 9 maart mag de raad zich eerst uitspreken over de keuze van het college. ‘Afhankelijk van de wensen en bedenkingen van de raad zal het college de dagvaarding, waarin verzocht wordt om vernietiging van de vierde tussenbeslissing en de eindbeslissing van de adviseurs in de bindende adviesprocedure, laten uitbrengen.’ Dat lijkt een knieval naar de raad, waarvan een grote minderheid vorige maand nog probeerde om het initiatief in de Vahstal-zaak over te nemen. De motie in die richting van Amersfoort2014, SP en CDA kreeg echter geen steun van coalitiepartijen VVD, D66, GroenLinks en ChristenUnie. Een kleine knieval is het dus van het college, want als de Vahstal-zaak langs coalitielijnen wordt behandeld door de raad zal die meerderheid natuurlijk de doorslag geven.

Rol gemeentesecretaris
Intussen laat ook Vahstal zich niet onbetuigd in de communicatie naar de gemeenteraad, naar eigen zeggen gebeurt dat ook op verzoek van raadsleden. Per mail geeft hij de belangrijkste zaken weer, ‘waarover de raadsleden geen correct beeld hebben gekregen’ vanuit het college. Daarbij richt hij zijn pijlen op gemeentesecretaris Nico Kamphorst, wiens positie en invloed op het proces vanaf 2002 ‘ten onrechte buiten beeld blijft’. Een bijgevoegd besprekingsverslag* uit november 2013 over de relatie gemeente Amersfoort-Vahstal, waar VVD-wethouder Hans Buijtelaar, Kamphorst (toen afdelingshoofd) en Vahstal bij aanwezig waren geeft volgens hem wat dit betreft voldoende duidelijkheid.

Zesde wethouder
Daarin zegt Kamphorst: ‘Ik zal de 6de wethouder van Amersfoort zijn, echter zonder verplichting naar de gemeenteraad dien aangaande, maar jij zal daar wel rekening mee moeten houden. Ik zal de schadeplichtigheid welke jij aangeeft, niet erkennen, daar het voorliggende contract uit 1998 daaromtrent niets aangeeft. Het betreft slechts een aanbiedingsverplichting en geen erkenning van schadeplichtigheid. Zolang ik een verantwoordelijke functie binnen het gemeentelijk apparaat heb, zal ik ervoor zorgen, dat geen uitvoering gegeven kan worden aan de onderliggende overeenkomst.’

Brief oud-wethouders
Volgens Vahstal zijn die zinnen ‘tekenend voor de dynamiek van actieve en passieve tegenwerking, die ik in de jaren daarna heb ervaren’. ‘Tot op heden heeft de heer Kamphorst woord gehouden, met alle negatieve consequenties voor de stad van dien.’ Vahstal stuurt ook een brief van oud-wethouder De Wilde aan oud-wethouder Boer uit 2016 mee, ondertekend door drie andere toenmalige wethouders, waaruit blijkt dat Kamphorst gemaakte afspraken niet wilde erkennen en de zaak wilde uitprocederen.

Han Bekkers kwam dichtbij oplossing
Intussen heeft de Burger Partij Amersfoort (BPA) naast een lijst nieuwe schriftelijke vragen over de kwestie een verzoek ingediend bij de griffier om oud-gemeentesecretaris Han Bekkers als extern expert uit te nodigen voor de raadsbijeenkomst van 4 of 9 maart om zijn visie op de kwestie met de raad te delen en vragen van raadsleden te beantwoorden. De partij wijst erop dat Bekkers tussen januari 2012 en april 2014 zeer persoonlijk met de kwestie-Vahstal te maken heeft gehad en dichtbij een oplossing voor het geschil leek te zijn gekomen. ‘De heer Han Bekkers had als gemeentesecretaris, samen met Vahstal en zijn advocaat, een oplossing bereikt.’

'Bekkers had mandaat college'
Vahstal zelf schrijft afgelopen dinsdag in een mail aan de raad dat voorafgaand aan de gesprekken met Bekkers zijn team hem in 2012 expliciet heeft gevraagd of hij mandaat had van het college. ‘Hij gaf daarop aan door de wethouders Buijtelaar en Van de Berg namens het college gemandateerd te zijn. Deze vraag van ons heeft Bekkers dus bevestigend beantwoord.’

Fact-finding
De afspraken met Bekkers beoogden volgens Vahstal om verantwoordelijkheid te nemen voor de ontstane situatie en af te wikkelen wat zich daarvoor leende en voor onderwerpen waarop partijen met elkaar van mening verschilden aan ‘fact finding’ te doen op basis van het horen van indertijd betrokken sleutelfiguren. ‘Om voor ons onduidelijke redenen heeft het college zich van deze afspraken gedistantieerd. Kennelijk was waarheidsvinding en het oplossen van het jarenlange conflict toch niet de wens.’

'Ellende kunnen voorkomen'
Als het college zich had gehouden aan de met Bekkers gemaakte (proces)afspraken, dan was er veel (financiële) ellende voorkomen, zoals een nog verdere verstoring van de relatie Vahstal-gemeente, torenhoge advocaten- en proceskosten, interne kosten en ergernis en de per dag verder voor de stad oplopende rentevergoeding als gevolg van het lange tijdsverloop van de procedure(s), aldus Vahstal. ‘Opnieuw bleek de gemeente helaas voor ons een onbetrouwbare contractspartij te zijn.’

Vragen aan Bekkers
De BPA wil Bekkers vragen naar het hoe en waarom van zijn aangedragen oplossing, waarom hij dit geschil toen niet heeft kunnen beslechten en hoe hij aankijkt tegen het verloop van het proces tot nu toe. Ook wil de partij graag van Bekkers weten welke constante factoren er wellicht ten grondslag liggen aan het kunnen escaleren van deze kwestie, ‘nu met mogelijk zeer grote financiële consequenties tot gevolg voor de stad Amersfoort’.

* De gemeente Amersfoort wijst erop dat het hier gaat om een conceptverslag dat niet door de andere deelnemers aan de bespreking is geaccordeerd. Zij zeggen zich er niet in te herkennen.