Helpt een hoger salaris gemeenten aan bouwambtenaren?

Een gebrek aan voldoende gemeenteambtenaren vormt een serieuze bedreiging voor het realiseren van woningbouwplannen. Het bieden van betere arbeidsvoorwaarden biedt volgens experts hooguit enig soelaas.

Noodmaatregel

Door personeelstekorten blijven veel plannen steken, terwijl de woningnood hoog is. Neem Deurne. De Brabantse gemeente neemt dit jaar geen kleine woningbouwplannen meer in behandeling, zo werd vorige week bekend. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld projecten met minder dan zes woningen. Er is eenvoudigweg te weinig personeel voor. De kans staat zelfs dat de maatregel wordt verlengd tot eind volgend jaar.

Zij-instromers

De situatie in Deurne is niet geheel uitzonderlijk. Landelijk zou het benodigde ambtelijke capaciteitstekort volgens berekeningen inmiddels zo’n 2.000 fte bedragen. Hoe op de krappe arbeidsmarkt als gemeente toch aan voldoende gekwalificeerd personeel te komen. In een recent artikel in economenvakblad ESB wordt gewezen op de kansen die er liggen, ook voor moeilijk vervulbare vacatures op het vlak van ruimtelijke ordening en vergunningverlening.

Voor de beroepsgroepen zoals specialisten in de techniek en bouwkunde is er volgens de ESB-onderzoekers relatief veel direct inzetbaar potentieel aanbod beschikbaar uit andere sectoren. Gericht aantrekken van zij-instromers kan daarmee een kansrijke strategie zijn om vacatures te vervullen.

Salarisverschil

Probleem is echter dat het niet zeker is of die werknemers bereid zijn om de overstap te maken naar een baan bij de gemeente. Zo kan onder meer de locatie een probleem zijn, omdat veel mensen niet willen verhuizen of geen lange reistijden accepteren. Om die reden zal er vooral moeten worden gekeken naar het beschikbare personeel binnen de eigen regio.

Een ander probleem kan volgens de onderzoekers het salaris zijn. Werkenden in woningbouw relevante beroepsgroepen hebben hoofdzakelijk een lager uurloon bij gemeenten dan in andere sectoren. Dat geldt met name voor financieel specialisten, specialisten in de techniek en beleidsadviseurs. ‘Gemeentelijke lonen liggen gemiddeld iets lager, waardoor het verhogen van salarissen kan helpen om overstappen aantrekkelijker te maken en personeel te behouden. Een indicatie dat een hoger loon een aanzuigende werking kan hebben, blijkt uit de geringe krapte aan (wel) relatief goed betaalde technische vakkrachten bij gemeenten.’ Het aanbieden van betere secundaire arbeidsvoorwaarden kan een pré zijn.

Beleidsadviseurs

Maar wellicht het grootste probleem waar gemeenten tegenaan lopen, is dat direct inzetbare beleidsadviseurs en financieel specialisten uit andere sectoren moeilijk te vinden zijn. ‘In zo’n geval gaan goede primaire noch secundaire voorwaarden voldoende soelaas bieden zolang gemeenten vasthouden aan traditioneel wervings- en selectiebeleid’, waarschuwen de onderzoekers.

Wat dan nodig is, is een bredere blik op werving en selectie om vacatures te vervullen door bijvoorbeeld vacatures te vervullen op basis van competenties en vaardigheden en minder op basis van formele kwalificaties. Dat type kandidaten heeft doorgaans wel meer ondersteuning en scholing nodig om inzetbaar te zijn voor woningbouwopgaven.

Focus op personeelsbehoud

Wat eveneens enig soelaas zou kunnen bieden, is dat gemeenten beleid voeren om het ontstaan van vacatures te voorkomen door de vraag naar nieuw personeel te verminderen. ‘Dit kan bijvoorbeeld door minder gedetailleerd te sturen op woningbouwplannen, vergunningsprocedures te versoepelen en te focussen op personeelsbehoud en het verhogen van de arbeidsproductiviteit, bijvoorbeeld door schaalvoordelen in samenwerking, het verminderen van administratieve lasten en het stimuleren van arbeidsbesparende innovaties. Op deze manier kunnen gemeenten hun groeiende rol in de woningbouwopgave vervullen zonder dat er al te veel extra personeel moet worden geworven.’