'Niet meer beknibbelen op wethouders'

Er moet niet meer worden getornd aan de arbeidsvoorwaarden van wethouders. ‘Als er nog meer beknibbeld wordt op bijvoorbeeld de WW-regeling komt de kwaliteit van het openbaar bestuur in gevaar,’ waarschuwt Edo Haan, vertrekkend voorzitter van de Wethoudersvereniging. Woensdag werd het 10-jarige bestaan van die vereniging gevierd op de jaarlijkse wethoudersconferentie.

Over schouder kijken

Het vak van wethouder is in een razend tempo aan het veranderen. De tijden dat het een aristocratisch erebaantje was, zijn al vele decennia voorbij. De dualisering maakte ruim tien jaar geleden definitief korte metten met de macht van de wethouder. Het is een riskante functie waar een werkweek van 70 uur standaard bij hoort. De wethouder moet daarnaast vaak over zijn schouder kijken, want zijn het niet de burgers die pijlen op je richten, dan is het wel de raad of het ambtenarenapparaat die de wethouder kan laten struikelen.
 
Geringe overlevingskans 

Als wethouder heb je daarom tegenwoordig een ‘overlevingskans’ van slechts 66 procent. Eén op de drie stapt gedwongen op. ‘Je kunt ’s ochtends onder de douche staan en  ’s avonds zonder baan zitten,’ zegt Haan. Het is daarom ook geen doorsnee vak en een maximum van 38 maanden werkloosheidsuitkering is dan ook echt nodig.’
 
Twee wethouders per week 

Sinds de verkiezingen in maart zijn er al weer twee wethouders afgetreden. En de frequentie van ‘gevallen’ wethouders neemt de komende tijd alleen nog maar toe. ‘Zo’n 2 à 3 per week is het gemiddelde,’ waarschuwt Edo Haan. ‘Hoe snel zij weer aan de bak komen is nog maar de vraag, zo gemakkelijk is dat tegenwoordig niet. Ik ken honderden wethouders die echt tegen hun zin thuis zitten. De mogelijkheid om 38 maanden een uitkering te krijgen is echt het minimum. Dat kan echt niet verder naar beneden.’

Nieuwe competenties

Haan, die naast voorzitter van de Wethoudersvereniging ook 12 jaar wethouder in Zoetermeer was, benadrukt dat de wethouder anno 2014 heel wat in zijn mars moet hebben.  Ze krijgen te maken met de decentralisaties, bezuinigingen en een veranderende samenleving. ‘Het vak vergt veel competenties. Je schaakt op heel veel verschillende borden en staat altijd in de frontlinie. Bovendien krijg je door de decentralisaties nu ook te maken met landelijke partners, zoals zorgverzekeraars.’

Cv

‘Het is gênant om over arbeidsvoorwaarden te beginnen,’ geeft Edo Haan toe, de vergelijking met zakkenvuller wordt immers snel gemaakt, maar er moet wel wat tegenover staan. Het vangnet is tegenwoordig gering. Als wethouder is je bedje niet meer gespreid. Het is als zwangerschapsverlof, het voegt niets toe aan je cv. Als je blijft snijden in de arbeidsvoorwaarden, wordt het moeilijk om goede mensen te vinden die hun baan voor een wethoudersfunctie willen opgeven. De kwaliteit van het openbaar bestuur gaat dan achteruit.’

Professionaliseren
Met frisse moed heeft de Westlandse wethouder Arne Weverling (39) gisteren de voorzittershamer van de vereniging overgenomen. Hij wil met de Wethoudersvereniging doorgaan op dezelfde weg. ‘Wethouders zijn inderdaad kwetsbaarder dan vroeger, ze krijgen niet meer automatisch gezag. Daarom is het ook belangrijk dat wethouders professionaliseren, zich blijven ontwikkelen.’ Weverling hoopt dat de wethouders ook vanuit Den Haag worden gesteund. ‘Ik wil minister Plasterk oproepen om met een rechte rug achter ons te blijven staan. Lokale bestuurders verdienen steun en waardering. Ook naar buiten toe.’