Ambtenaar verhuurt woning aan cliënt

'In de clinch' is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht. 

De ene dag voert Ad Slotweg* (dienst sociale zaken en werkgelegenheidsprojecten, gemeente Den Haag) een intakegesprek met een cliënt; twee weken later betrekt de cliënt een van de woningen die Slotweg verhuurt. Belangenverstrengeling, oordeelt het college: Slotweg sprak met de cliënt in zijn hoedanigheid van ambtenaar (een zakelijke relatie, de cliënt had een hulpvraag) en maakte er een persoonlijke (huur)relatie van. Dat is ernstig plichtsverzuim. Slotweg wordt eerst geschorst, met inhouding van zijn salaris. Als later alle feiten op tafel liggen: onvoorwaardelijk ontslag.

Het is niet alleen deze verstrengeling van belangen die hem wordt verweten. Ook had hij zijn nevenwerkzaamheden moeten melden. Dan was er nog gedoe over het adresonderzoek naar die cliënt/huurder, wat Slotweg bleef ontkennen – dus erover loog, aldus het college. Door dat adresonderzoek bracht Slotweg de cliënt in een slechtere positie: het leidde ertoe dat hij ten onrechte werd uitgeschreven, waardoor zijn uitkering is stopgezet.

Ook de rechtbank Den Haag stelt dat de verhuur van een woning aan een gemeentelijke cliënt de schijn van belangenverstrengeling wekt. Het niet melden van de verhuuractiviteiten is plichtsverzuim. Dat Slotweg dit wel heeft besproken met een voormalig leidinggevende maakt het minder ernstig, maar het niet melden van de verhuur aan deze cliënt is een serieuze zaak. Het adresonderzoek naar de cliënt ziet de rechtbank niet als plichtsverzuim, het liegen erover wel. Het ontslag is terecht – wat Slotweg aanvecht bij de hoogste ambtenarenrechter.

De Centrale Raad van Beroep is er echter niet van overtuigd dat Slotweg het adresonderzoek heeft verricht. Dat blijkt immers niet onomstotelijk uit het systeem Key2- Burgerzaken. Er is wel onderzoek gedaan naar de cliënt, maar wie dit deed is onduidelijk. Adresonderzoek: geen plichtsverzuim. Ook staat niet vast dat Slotweg in strijd met de Haagse Arbeidsvoorwaardenregeling heeft nagelaten zijn nevenactiviteiten als woningverhuurder te melden.

Volgens de Gedragscode 2008 moeten alleen die nevenactiviteiten worden gemeld die raakvlakken hebben met de functie-uitoefening. Het was algemeen bekend dat Slotweg woningen verhuurde, wat ter sprake is gekomen in een formeel gesprek met zijn voormalig leidinggevende. Het college heeft geen stukken overgelegd waaruit blijkt dat Slotweg dit op een andere manier had moeten melden en dat hij daarvan op de hoogte had moeten zijn. Het niet melden van de woningverhuur: geen plichtsverzuim.

Wél plichtsverzuim was dat Slotweg, die wist dat de cliënt dakloos dreigde te worden en op zoek was naar woonruimte, een pand aan hem verhuurde. Slotweg is een zakelijke relatie aangegaan met een persoon die op dat moment niet alleen een gemeentelijke cliënt was, maar ook van Slotweg in zijn functie. Daardoor nam Slotweg een dubbelrol aan als ambtenaar en als verhuurder, en wekte zo op zijn minst richting de cliënt de schijn van belangenverstrengeling. Dat hij dat niet heeft gemeld: ernstig plichtsverzuim.

Daarbij past het onvoorwaardelijk ontslag, oordeelt de Raad (uitspraak 20 mei 2021). Het college heeft de financiële gevolgen daarvan voor Slotweg meegewogen, maar zwaarder telt dat het vertrouwen van de gemeente in Slotweg en het vertrouwen van de burger in de gemeente door Slotwegs handelen ernstig is geschaad. Ook speelt mee dat Slotweg niet inzag dat zijn handelen (de schijn van) belangenverstrengeling heeft gewekt.

* De naam is gefingeerd
ECLI:NL:CRVB:2021:1228