Geen geld? Dokken maar!

In mijn twee jaar als ombudsman heb ik zoveel gekke dingen gezien dat ik bijna nergens meer van opkijk. Toch werd mijn aandacht vorige week getrokken door een wel heel eigenaardige regeling van de gemeente Amsterdam, eentje gericht op minima.

Stel, je wilt een verzoek indienen voor kwijtschelding van gemeentebelastingen. Dan moet je bewijzen dat je niet teveel spaargeld bezit en geen dure auto rijdt. Is de dagwaarde van die auto meer dan 3300 euro, dan ontvang je geen kwijtschelding. Logisch, want als je een Lamborghini voor de deur hebt staan en je zit in geldnood, dan is het handig de sportwagen eerst te verkopen. Natuurlijk bestaat ook op deze regel een uitzondering: is de auto ‘onmisbaar’ dan kun je alsnog kwijtschelding krijgen.

Om aan te tonen dat een auto onmisbaar is, bijvoorbeeld omdat je een dwarslaesie hebt en dus in een aangepaste auto moet rijden, dien je aan de gemeente drie documenten te overhandigen: een kopie van een invalidenparkeerkaart, een verklaring van een onafhankelijke arts en een verklaring van de werkgever.

Bij de medische verklaring gaat het mis. Veel Amsterdammers benaderden hun huisarts voor de benodigde verklaring, die zij vervolgens bij de Belastingdienst indienden. Echter, recente berichten wijzen op een steeds grotere druk op huisartsen om dergelijke verklaringen af te geven voor tal van gemeentelijke regelingen. Dit is niet alleen onwerkbaar voor de artsen, maar brengt ook de nodige administratieve lasten met zich mee.

Hierop stelt de gemeente voor dat mensen een onafhankelijke arts zouden kunnen raadplegen voor de benodigde verklaring. Dat deze verklaring ongeveer 40 euro kost, ziet de gemeente niet als een probleem.

Laat dat even tot je doordringen. Amsterdammers met een krappe beurs, die zich misschien wel afvragen hoe ze elke dag eten op tafel moeten zetten voor zichzelf en hun familie, wordt gevraagd 40 euro af te tikken om aanspraak te kunnen maken op een regeling voor mínima.

Het is alsof je zwemvesten beschikbaar stelt voor mensen die moeite hebben met zwemmen. Je legt ze op een eilandje neer en schreeuwt dan naar de mensen aan wal: eerst een stukje zwemmen om te bewijzen dat je het nodig hebt, dan kun je het zwemvest ophalen!

De gemeente staat voor de vraag hoe om te gaan met het probleem van overvraagde huisartsen, dat snap ik ook. Maar de reactie verraadt weinig creativiteit. In plaats van erover na te denken of de verklaring van een arts echt nodig is op deze manier, wordt aan de oude werkwijze vastgehouden. Misschien is een stapel documenten niet elk jaar nodig om aan te tonen dat iemand aanspraak maakt op een regeling. Bijvoorbeeld omdat je ervan uit kunt gaan dat iemand die vorig jaar een dwarslaesie had, dat dit jaar nog steeds heeft.

Ik heb het al eerder gezegd, maar hierbij nog eens: gemeente Amsterdam, wees creatief!

Met medewerking van Aldert Bergstra.