1 op de 6 ambtenaren wil nu al weg
De werksfeer en het gebrek aan ontwikkelingsmogelijkheden als meest genoemde argumenten genoemd om de overheid te verlaten.
Het aantal ambtenaren dat zich voorneemt binnen afzienbare tijd de overheid te verlaten neemt toe. Vorig jaar was nog 1 op de 7 overheidsmedewerkers dat van plan. Nu is dat al gestegen tot 1 op de 6. Hoofdreden: de werksfeer en de ontwikkelingsmogelijkheden. Dat blijkt uit het jaarlijkse Arbeidsvoorwaarden en arbeidstevredenheidonderzoek 2024 dat Bureau Berenschot in samenwerking met Binnenlands Bestuur heeft uitgevoerd.
Bij het rijk wil 1 op 5 weg
Bij het rijk is het animo om de overheid binnen een jaar te verlaten nog steeds het grootst. Was dat in 2023 nog 1 op de 6 (17 procent), dit jaar steeg dat naar meer dan een op de vijf rijksambtenaren (21 procent). Bij provincies overweegt bijna 1 op de 5 een overstap naar het bedrijfsleven (20 procent). Onder gemeenteambtenaren ligt dat met 16 procent net iets lager. Bij waterschappen is men nog het meest tevreden. Daar overweegt ‘slechts’ 14 procent van de medewerkers een overstap.
De steeds stijgende werkdruk was vorig jaar de belangrijkste reden die ambtenaren noemden om naar een baan buiten de overheid te kijken. Uit het recente onderzoek blijkt dat nu de werksfeer en het gebrek aan ontwikkelingsmogelijkheden als meest genoemde argumenten worden aangegeven de publieke sector te verlaten. Maar liefst 51 procent van de ambtenaren die overwegen de overheid te verlaten geeft dat als reden. De werkdruk komt nu pas op de vijfde plaats (29 procent), na salaris en de rol van de leidinggevende.
Werkdruk belangrijk
Hoewel werkdruk niet meer de hoofdreden is voor vertrek, blijft het een belangrijke factor in de arbeidstevredenheid. De helft van de ambtenaren noemt dit belangrijk en nog eens 41 procent enigszins belangrijk. Minder dan 1 op de 10 ambtenaren vindt de werkdruk niet bepalend voor de arbeidstevredenheid. Dat werkdruk een grote rol speelt bij de vraag of iemand tevreden is met zijn werk is duidelijk, maar is de werkdruk momenteel ook te hoog? Ja, antwoord 1 op de 3 overheidswerknemers. Nee, zegt iets minder dan de helft. Een kwart zegt hier neutraal tegenover te staan.
Marktconform salaris
Naast de werkdruk vormt ook het salaris een belangrijke overweging om de overheid al dan niet te willen verlaten. Circa de helft van de ambtenaren die weg willen bij de overheid zouden dat onder andere vanwege het geld overwegen. Ook de omgang met de leidinggevende speelt een belangrijke rol. Van degenen die de overheid binnen een jaar willen verlaten noemt 1 op de 3 dat als een - mogelijke - reden.
Het feit dat een niet gering deel van het ambtenarenapparaat overweegt elders een baan te zoeken, wil overigens niet zeggen dat zij op dit moment ook actief op zoek zijn. Maar wanneer er een mooie kans voorbij komt, zullen zij die zeker niet laten liggen, zegt meer dan de helft van de respondenten (56 procent). Slechts 1 op de 3 (31,5 procent) geeft aan momenteel niet op zoek te zijn naar een andere baan.
Geen intrinsieke motivatie om de burger te helpen die zorgt dat ze blijven. Nee de werksfeer is zo slecht en de leidinggevende drukt zo'n stempel op het werk dat dit voor ca 20% van de ambtenaren redenen zijn om elders te kijken.
Zou de overheid zich opnieuw niet aan haar eigen opgestelde wet- en regelgeving houden om nog maar te zwijgen over de gewenste omgangsvormen tussen de leidinggevende en de ambtenaar?
Een diepgaand vervolg onderzoek naar het waarom ambtenaren een koppeling tussen leidinggevende en werksfeer maken lijkt mij wel op zijn plaats.