BZK boet aan kracht in door verlies kennis

Rapportcijfers geven de onderzoekers niet die de beleidsprestaties van Binnenlandse Zaken doorlichtten, maar duidelijk maken ze wel dat er ruimte voor verbetering is op het ministerie. Onder meer het grote verloop van beleidsmedewerkers lijkt negatieve gevolgen te hebben voor de uitvoering van het beleid.

Bestuurlijke verhoudingen

De onderzoekers van Decentraal Bestuur.nl keken expliciet naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van het portefeuilleonderdeel openbaar bestuur en democratie van het ministerie in de periode 2018-2021. Daaronder vallen behalve het functioneren van het (decentraal) bestuur ook de interbestuurlijke samenwerking en de bestuurlijke en financiële verhoudingen.

Onduidelijk

Binnenlandse Zaken (BZK) heeft op die drie terreinen een coördinerende rol. Uit de beleidsdoorlichting blijkt dat die rol niet goed uit de verf komt. Zo is ‘niet duidelijk wat het ministerie wil bereiken en hoe kan worden bepaald of het daarin slaagt’, stellen de onderzoekers vast. Bovendien lijkt er ook geen gedeeld beeld van te zijn bij de betrokkenen binnen en buiten het ministerie.’

Verlies kennis

In gesprekken met onder andere externe partners van het ministerie noteerden de onderzoekers opvallend vaak klachten over het grote verloop van beleidsmedewerkers bij Binnenlandse Zaken. Dat heeft volgens diezelfde partners negatieve gevolgen daarvan voor de uitvoering van het beleid. ‘Ondanks inspanningen om de overdracht zorgvuldig te laten verlopen, bestaat toch het idee dat daardoor veel kennis en informatie verloren gaat en dat het ten koste gaat van de (bestuurlijke) aandacht voor het betreffende dossier’, zo vatten de onderzoekers de geuite zorgen samen. ‘Een belangrijke observatie, omdat het mogelijke gevolgen heeft voor de doeltreffendheid en doelmatigheid van het beleid.’

Vooraf nadenken

Dat geldt volgens hen zeker in combinatie met de onduidelijkheid ten aanzien van beleidsdoelen, probleemanalyses en beleidstheorieën op diverse dossiers. Volgens de onderzoekers moet het ministerie gaan werken met duidelijke(re) doelstellingen en bovenal van te voren gaan nadenken wat het wil bereiken. Hun aanbeveling aan het ministerie is onder andere om te beginnen met het opstellen van probleemanalyses en het volgen van een beleidstheorie. Het evalueerbaar maken van het beleid zou eveneens meer dan welkom zijn.

Eenvoudig is met name het vaststellen van de mate waarin doelen zijn bereikt overigens niet, zo geven de onderzoekers ruiterlijk toe. Dat komt omdat het op het beleidsterrein van openbaar bestuur en democratie vaak gaat om een niet-meetbare output. De tamelijk brede portefeuille van het ministerie, met daarin zowel bestuurlijke als ruimtelijke vraagstukken, helpt daarbij evenmin.