Zonder raadsverkiezingen minder Wiv-stemmers

De gemeenteraadsverkiezingen van maart hebben kiezers gestimuleerd om te stemmen bij het referendum over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv). Twaalf procent van de opgedaagde kiezers zou niet voor het referendum hebben gestemd als er niet gelijktijdig gemeenteraadsverkiezingen waren gehouden. Het omgekeerde was nauwelijks het geval. Dat blijkt uit het Wiv-referendum. Nationaal Referendum Onderzoek 2018 dat onder leiding van politicoloog Kristof Jacobs van de Radboud Universiteit is uitgevoerd.

Voorstanders

De raadsverkiezingen trokken vooral extra voorstanders van de Wiv naar de stembus en mensen die blanco stemden. ‘Zonder de gemeenteraadsverkiezingen zou het verschil tussen de voor- en tegen-stem veel groter geweest zijn’, aldus de onderzoekers. Het referendum leverde uiteindelijk een nipt ‘nee’ tegen de nieuwe Wiv op. Een belangrijke reden om niet te stemmen bij het referendum was de verwachting dat er niets gedaan zou worden met de uitslag.

Privacy

Een meerderheid van de Nederlanders (54 procent) vond het goed dat er referendum is gehouden over een nieuwe Wiv. Belangrijkste motief om tegen te stemmen was privacy. Voor de voorstanders was veiligheid het belangrijkste motief. De steun voor een nationaal referendum over sommige belangrijke beslissingen is fiftyfifty; een lichte daling ten opzichte van 2016, toen 56 procent van Nederlanders voorstander was. Een hoger opleidingsniveau gaat gepaard met lagere steun voor een nationaal of lokaal referendum en voor andere vormen van burgerparticipatie zoals een burgertop of meebeslissen over het gemeentelijk budget.