Daarom Beste lokale bestuurder!

Zo’n jaarlijkse verkiezing Beste lokale bestuurder. Is dat nu wel nodig? Die vraag krijgen de organisatoren van deze verkiezing, Binnenlands Bestuur en Necker, regelmatig. Vaak met de toevoeging dat besturen geen wedstrijd is zoals een schaatskampioenschap en de prestaties die bestuurders leveren daarmee onvergelijkbaar zouden zijn.

Toch vinden wij, misschien wel juist om die reden, de verkiezing Beste lokale bestuurder zeker nodig. Natuurlijk wordt niemand gemeentelijk of provinciaal bestuurder of bestuurder van een waterschap in de hoop deze titel ooit in de wacht te slepen. Ze kiezen voor het bestaan van wethouder, burgemeester, gedeputeerde, commissaris van de Koning, heemraad of dijkgraaf omdat ze maatschappelijk betrokken zijn en actief vorm willen geven aan de lokale samenleving. Ze zitten niet in it to win it.

De bestuurders omschrijven hun functie dikwijls als de mooiste hondenbaan ter wereld. Want bij iedere ramp, explosie, grote demonstratie, maar ook bij grote festiviteiten en vieringen staan ze er. Bij nacht en ontij, 24 uur per dag beschikbaar als het nodig is. Aanspreekbaar door de inwoners, communicerend met andere bestuursorganen, vormgevend aan de lokale democratie. Maar tegelijkertijd ook de kop van jut als er zaken misgaan en verantwoordelijk gesteld voor de lokale uitwerking van beleid dat in Den Haag wordt bepaald en niet per definitie overeenstemt met de lokale behoeften en belangen.

Terecht is er aandacht voor wat er fout gaat of beter kan in het openbaar bestuur. Tegelijkertijd mag er in ieder geval één keer per jaar ook ruimte zijn om waardering uit te spreken voor het werk dat bestuurders verzetten. Om zichtbaar te maken wie de mensen zijn die zich dag in, dag uit voor ons inzetten. En om anderen te inspireren ook het verschil te willen en kunnen maken. Daarom vinden wij het van belang om lokale bestuurders en volksvertegenwoordigers in de gelegenheid te stellen hun beroepsgroep in het zonnetje te zetten en enkelen van hen de titel beste lokale bestuurder, beste jonge bestuurder en beste bestuurder van een kleine gemeente toe te kennen.

De Beste lokale bestuurder is daarmee uitdrukkelijk een verkiezing uit het veld. Volksvertegenwoordigers en bestuurders van gemeenten, provincies en waterschappen worden ieder jaar persoonlijk uitgenodigd om aan te geven voor wie zij hun waardering willen uitspreken. Die is breed, zeker in de wetenschap dat nomineren niet verplicht is. In de afgelopen jaren werden jaarlijks meer dan 800 bestuurders minimaal één keer voorgedragen voor de titel Beste lokale bestuurder. Mannen én vrouwen, dagelijks bestuurders én voorzitters, van SP tot BBB en alles wat daar tussenin zit. Kortom, de diversiteit in het lokaal bestuur komt ook in de genomineerden tot uitdrukking.

Zijn de prestaties van de lokale bestuurders onvergelijkbaar en subjectief? Natuurlijk zijn ze dat. Het feit dat er beste bestuurders zijn maakt niet dat anderen minder goede bestuurders zijn. Het gaat er niet om wie het eerst over de finish komt. Het is een eretitel, een onderscheiding, enigszins vergelijkbaar met een lintje of ridderorde. Die krijg je niet omdat je anderen voorbij bent gestreefd, maar omdat mensen in de omgeving vinden dat je je met hart en ziel hebt ingezet voor de zaak waarin je gelooft. En dat feit mag zo een keer per jaar best worden benadrukt. Daarom een Beste lokale bestuurder!

Eric de Kluis, hoofdredacteur Binnenlands Bestuur
Sabine van Zuydam, onderzoeksleider Necker