Wonen belangrijk verkiezingsthema in fusiegemeenten

In elf gemeenten zijn maandag een deel van de stembussen opengegaan voor de herindelingsverkiezingen. Tot en met woensdagavond 21 uur kan worden gestemd voor vier nieuwe gemeenteraden. De keuze tussen de deelnemende politieke partijen is groot. Een aantal thema’s staat bij vrijwel alle partijen in het verkiezingsprogramma. Wonen is daar een van. Locaties voor zonnepanelen is bijna overal een punt van politieke discussie.

Uiteenlopende meningen

Voor twee van de vier nieuwe gemeenten – Purmerend en Dijk en Waard – helpt Kieskompas de stemgerechtigden een handje met een stemhulp. ‘In beide gemeenten spelen veel dezelfde thema's’, weet Max Wastiaux, projectleider van Kieskompas. Op verzoek van Binnenlands Bestuur heeft hij een top vijf samengesteld. Het gaat om thema’s die voor de komende raadsperiode in de twee nieuwe gemeenten belangrijk zijn en waar de deelnemende politieke partijen uiteenlopende meningen over hebben.

Van het gas af

Een van die thema’s is wonen. Het gaat om verstedelijking versus buitengebied, verduidelijkt Wastiaux. ‘Gaan we de hoogte in of bouwen we het buitengebied vol.’ De partijen zijn het erover eens dat er meer huizen moeten komen, maar de vraag is vooral waar. De energietransitie is eveneens een belangrijk verkiezingsthema. In Purmerend gaat het daarbij vooral over het van het gas afkoppelen van woningen. ‘Wie gaat dat betalen en hoe wordt het georganiseerd’, aldus Wastiaux. In Dijk en Waard gaat het ook over locaties waar al dan niet zonnepanelen en windmolens kunnen worden geplaatst. Het verduurzamen van woningen is een veel terugkerend thema bij de herindelingsverkiezingen in deze twee nieuwe gemeenten.

Identiteit kleine kernen

Niet vreemd is dat er in deze herindelingsgemeenten volop aandacht is voor het toekomstige bestuur. Het behoud van de identiteit van de kleine kernen (Langedijk en Beemster) is daarbij een onderwerp dat leeft. Als het gaat over veiligheid is er zeker ook wat te kiezen. De ene partij is voor een harde aanpak van overlast, terwijl een andere partij meer ziet in preventie. Tegenstelling is er ook voor ruimte voor de fiets of juist de auto. Zorg completeert de top vijf. Het gaat om ouderenhuisvesting, maar ook om jeugdzorg. Een deel van de politiek wil bijvoorbeeld meer grip op wachtlijsten en financiën.

Tussenstand

In het nieuwe Maashorst (Uden en Landerd) en het Land van Cuijk is de Stemwijzer van ProDemos  ‘ingevlogen’ om kiezers te helpen bij hun keuze. Boxmeer, Cuijk, Grave, Sint Anthonis en Mill en Sint Hubert vormen per 1 januari het Land van Cuijk. Aan de raadsverkiezingen van deze week doen in elk van de beide nieuwe gemeenten dertien partijen mee. Op basis van de tot maandagochtend ingevulde StemWijzers heeft Stephan Steinmetz, accountmanager StemWijzer, op verzoek van Binnenlands Bestuur, vijf thema’s gedestilleerd die de kiezers het belangrijkst vinden. Die thema’s zijn voor een belangrijk deel uit de verkiezingsprogramma’s van de deelnemende partijen gehaald. De ‘top 5’ is samengesteld op basis van 7.000 ingevulde StemWijzers. ‘Het is dus echt een tussenstand.’

Zonnepanelen

In Land van Cuijk staat ‘zelfbewoning’ nu met stip op een: wie een woning in de gemeente koopt, moet daar ook zelf in gaan wonen. Starters op de woningmarkt moeten een steuntje in de rug krijgen, vindt daarnaast een groot deel van de stemgerechtigden. De A77 moet in westelijke richting worden doorgetrokken en er moet een vuurwerkverbod komen. Ook hier is de toekomstige locatie van zonnepanelen een punt van discussie, waarbij het vooral gaat om de vraag of ze wel of niet in een weiland mogen worden geïnstalleerd.

Handhaving coronamaatregelen

In Maashorst zijn de twee hoogste plekken in de top vijf identiek aan die van Land van Cuijk; zelf wonen in de woning die je koopt en het helpen van starters. Ook op nummer drie staat een woningbouwthema: er moeten voldoende sociale huurwoningen worden gebouwd. De handhaving van de coronamaatregelen staat hoog de politieke agenda: moet de gemeente wel of niet stoppen met het controleren of de horeca de coronamaatregelen naleeft. Ook de kosten van het restafval houden de gemoederen bezig: moeten inwoners van Maashorst restafval per kilo betalen of niet.  

Over de kop

Het aantal ingevulde StemWijzers zal zeker nog een paar keer over de kop gaan, verwacht Steinmetz. ‘Gemiddeld maakt een derde van alle stemgerechtigden gebruik van de StemWijzer.’ De zeven gemeenten waar gestemd kan worden voor de twee nieuwe gemeenten tellen ruim 121.000 stemgerechtigden. ‘Het zijn echter herindelingsverkiezingen; die zijn toch altijd anders dan reguliere verkiezingen’, weet Steinmetz. ‘Niet in de laatste plaats omdat er landelijk veel minder aandacht voor is.’