Vrouwen in Staten strijden tegen seksisme in politiek

Stikstofplannen, zonnevelden, meer geld naar het openbaar vervoer of juist naar autowegen. Dat de Provinciale Staten belangrijk werk doen, is duidelijk. Maar wie zíjn die mensen in het Provinciehuis, en wat drijft ze? Anders dan Kamerleden opereren Statenleden vaak in stilte. In deze serie zet Binnenlands Bestuur een aantal kandidaten uit een specifieke groep in de spotlights. In deze vierde aflevering: vrouwen.

Ondervertegenwoordigd

“Honderd jaar kiesrecht, jij bepaalt nog steeds voor mij” zong de Amsterdamse protestzangeres Sophie Straat in een oproep om bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 op een vrouw te stemmen. Twee jaar later stemmen we voor de Provinciale Staten. Daar ‘bepalen’ de mannen pas écht. Slechts 33 procent van de Statenleden is vrouw, de waterschappen blijven steken op 27 procent. Dat is een probleem, vindt stichting Stem op een Vrouw. “Als de politiek geen goede afspiegeling is van de bevolking, worden er groepen mensen niet gehoord en neemt het vertrouwen in de politiek af”. De stichting lobbyt daarom al jaren voor meer vrouwen in politiek en bestuur. Maar het is niet makkelijk om meer vrouwen verkozen te krijgen. Vrouwenhaat en agressie zijn mogelijk de oorzaak daarvan, zegt politicoloog Liza Mügge (UvA).

Vrouwenpower

‘Feminist en foodie’, zo noemt Aleida Berghorst (PvdA Limburg, plaats 2) zich. Berghorst vindt dat de Limburgse politiek “veel meer vrouwenpower” nodig heeft.  De Limburgse PvdA organiseert daarom aanstaande zondag een bijeenkomst over vrouwonvriendelijk gedrag in de samenleving én in de Limburgse politiek. De bijeenkomst is gevuld met ludieke acties, zoals een ballenbak en een ‘eikelboom’. Het publiek wordt uitgenodigd om hun ervaringen met seksisme op te schrijven en de papiertjes in de boom te hangen. De ervaringen worden gebundeld en overhandigd aan CdK Emile Roemer. Want ondanks de ludieke acties is vrouwonvriendelijk gedrag voor Berghorst een bloedserieus onderwerp. Alle vrouwelijke politici die zij kent zijn ‘gekleineerd, beschimpt of erger’ en uitgemaakt voor ‘zeikwijf’, ‘kenau’ of ‘heks’. Dat mag de samenleving van haar niet accepteren.

Mantelpakje

Ook de Drentse VVD zet zich in voor vrouwelijke politici. In een filmpje, begeleid door opzwepende muziek, laat de partij op Internationale Vrouwendag trots weten dat in de top zeven van haar Drentse lijst vijf vrouwen te vinden zijn. “Niet omdat ze vrouw zijn, maar omdat ze heel goede politici zijn”. De VVD Drenthe roept kiezers die iets willen doen aan de beperkte vertegenwoordiging van vrouwen in de Provinciale Staten op om op één van deze ‘liberale vrouwen’ te stemmen. De lijsttrekker van de Drentse VVD, Willemien Meeuwissen, is niet onbekend met seksistisch getinte kritiek op de manier waarop zij haar werk doet. Columnist Leon Verdonschot noemde Meeuwissen vanwege haar kritiek op het landelijke stikstofbeleid ‘een stikstof-wappie in een mantelpakje’.

Bedreigde diersoort

Ondanks de welwillendheid van veel partijen, stokt het aandeel van vrouwen in de provinciale politiek. Dat hoeft geen probleem te zijn, vinden JA21-politici. Vrouwen redden zich volgens Eerste Kamer- lijsttrekker Annabel Nanninga zelf wel, daar is geen maatschappelijke beweging voor nodig. “Vrouwen zijn geen bedreigde diersoort die extra bescherming behoeft”. De jonge Overijsselse JA21-kandidaat Romy ten Velde (plaats 4, 22 jaar) noemt het een ‘belediging’ als zij ‘naar voren zou worden geduwd’ vanwege haar leeftijd en geslacht. JA21 valt op door het beperkte aantal vrouwelijke kandidaten. Van de twaalf lijsttrekkers zijn er twee vrouw. De verhoudingen lager op de lijst liggen nauwelijks anders. Ten Velde vindt dat geen probleem: “Politiek is iets meer een mannenwereld, maar dat betekent niet dat je er als vrouw niet tussen komt.” Wel krijgt ook zij te maken met haatberichten – die legt ze naast zich neer.

Monddood

Tineke ten Bulte-Herrebrugh (50Plus Overijssel, lijsttrekker) wil net als Romy ten Velde een zetel in de Overijsselse Staten bemachtigen. Haar visie op vrouwenemancipatie is radicaal anders. Ten Bulte-Herrebrughs inspiratiebron is Joke Smit, één van de aanjagers van de tweede feministische golf. De Overijsselse lijsttrekker sprak zich onlangs uit tegen het ‘taboe’ op menstruatie, en voor gratis maandverband en tampons voor minima. Ook publiceerde Ten Bulte-Herrebrugh een fel opinieartikel tegen de pro-life-beweging. Volgens haar ontnemen anti-abortusactivisten vrouwen het recht om hun eigen keuzes te maken. Daarmee maken ze vrouwen ‘monddood’.

Belangrijke overeenkomst

Van enthousiast feminisme, tot vrees voor een ‘beledigende’ voorkeursbehandeling op grond van geslacht. De vrouwelijke Statenkandidaten hebben – net als hun mannelijke collega’s – zeer verschillende ideeën over hoe het lot van vrouwen in de politiek en in het land kan verbeteren. Ondanks de verschillen, is er één belangrijke overeenkomst. Tegen eeuwenoude maatschappelijke gewoonten en het huidige gure klimaat voor vrouwelijke politici in, voelen vrouwelijke Statenkandidaten zich geroepen om een bijdrage te leveren aan een betere provincie.