Clickbait

Onlangs is in verschillende media, waaronder de NOS en Binnenlands Bestuur, berichtgeving verschenen over de veroordeling van een oud- burgemeester wegens openbare schennispleging. Met naam en foto compleet werd gewag gedaan van zijn overtreding en de opgelegde boete.

Ik vraag me echt af welk doel gediend wordt met het breed uitmeten van deze relatief kleine misstap. Wat deze man gedaan heeft is natuurlijk enorm stom en het is terecht dat hij de daarvoor bepaalde straf, een geldboete, opgelegd heeft gekregen.

Het is enorm stom, maar- en dit is belangrijk- niet meer dan dat.

Er is een reden dat het strafrecht een relatief milde straf, namelijk alleen een geldboete, bepaalt. Het handelen van deze man heeft immers geen ernstige gevolgen gehad; er is geen gevaarlijke situatie door ontstaan, hoe hinderlijk het gedrag zelf ook is. Strafrechtspleging gaat uit van proportionaliteit tussen overtreding en straf; en als je de straf hebt gekregen, is het klaar. Dan heb je je schuld aan de samenleving vereffend, en kun je verder.

Wie onder ons, die ouder is dan vijftien, kan zich terugkijkend op zijn leven niet minstens één moment herinneren waarop hij iets ontzettend stoms heeft gedaan? Het schaamrood staat op je kaken als je het je herinnert, maar gelukkig kun je het na enige tijd weer vergeten.

Dat laatste hebben we deze ongelukkige niet gegund. Dankzij de foto en de naam zullen velen zich nog vele jaren herinneren wat er is gebeurd. Zijn leven zal niet meer hetzelfde zijn. De hem toegemeten straf is daarmee vele malen zwaarder dan de wetgever ooit bedoeld heeft.

Maar de wetgever is hier natuurlijk niet aan zet. De informatie is immers beschikbaar en dankzij moderne technologie makkelijk te delen, voor eeuwig kosteloos te bewaren en weer op te roepen, opnieuw te delen. Maatschappelijke relevantie heeft die informatie niet of nauwelijks, maar ze schaadt de persoon tot wie ze kan worden herleid, telkens opnieuw. Dat betekent dat wij onszelf de vraag moeten stellen hoe wij met deze ons toegeworpen vrij beschikbare informatie wensen om te gaan.

Ik bepleit een grondige bezinning op de mate waarin wij in het openbaar bestuur bij de keuze voor het plaatsen van artikelen commerciële belangen laten voorgaan boven simpele medemenselijkheid. Ik begrijp heel goed de lastige positie waarin de kwaliteitsmedia zich bevinden vis-a-vis de media die lezers trekken met sensationeel nieuws. Want dat nieuws trekt lezers. Ik begrijp dat dat soms tot andere keuzes leidt. Maar dit is een brug te ver. Bestuurders zijn mensen. Mensen maken fouten. En na een fout krijg je straf. Niet levenslang.

Anne Michiels van Kessenich, politicoloog