Waarom we niet weten wie er in de PVV-klasjes zitten

Het eerste wat mij opvalt is dat het verloop niet alleen in de politiek heel groot is (Kamerleden die het land meerdere termijnen dienen, zijn welhaast uitgestorven), maar dat dat ook voor de parlementaire journalistiek geldt. Er lopen, gelukkig, nog wel oude rotten rond, maar verder is het toch vooral jong, hip en onwetend. Als gevolg daarvan maken veel Haagse journalisten alles wat ze zien en horen voor het eerst mee, en zijn ze geneigd om er op hysterische toon verslag van te doen. Bezadigdheid is natuurlijk ook de dood in de pot, maar een evenwichtige mix van ervaring en distantie en van een jonge-honden-geest is essentieel voor goede journalistiek en daarmee voor een goed functionerende democratie.

Ik heb ook sterk de indruk dat journalisten hun vak niet meer als een roeping zien, maar als een beroep als alle andere, en dat dat gepaard gaat met een mentaliteit die vroeger ondenkbaar was. Laat mij dat illustreren met een voorbeeld.

Geert Wilders is al maanden druk bezig met de voorbereiding van zijn partij op de Europese en de volgende Tweede Kamerverkiezingen. Al maanden lang komt hij iedere zaterdag met enkele getrouwen en kandidaat-volksvertegenwoordigers in het gebouw van de Tweede Kamer bijeen om zijn principes en opvattingen er bij die kandidaten in te stampen en te zien of ze niet al te stom zijn, en vooral: niet te potentieel verraderlijk, om zijn PVV te kunnen vertegenwoordigen. De ene zaterdag komt hij met tien kandidaten voor de Europese verkiezingen bijeen, de andere zaterdag met twintig kandidaten voor de Tweede Kamer.

Dat wist u niet want er is geen krant, radio- of tv-programma dat erover heeft bericht. Het kan dus niet anders of journalisten komen in het weekend helemaal niet meer in het gebouw van de Tweede Kamer, en daarom kan Geert Wilders er ongemerkt zijn gang gaan. Ik wil niet veel zeggen, maar in de tijd van het Vrij Nederland van Joop van Tijn, van de concurrentie tussen de Volkskrant en NRC in de jaren negentig en van de Telegraaf toen Sjuul Paradijs er de politieke redactie leidde, was geen politicus daar mee weg gekomen. Dan hadden we al geweten wie er in die PVV-klasjes zaten en een beschouwing kunnen lezen over de vraag of het gebouw van het parlement voor partijpolitieke doeleinden gebruikt mag worden.

Een tweede voorbeeld. De PVV kondigde deze week niet alleen aan dat zij mee gaat doen aan de Europese verkiezingen, maar belegde ook een eerste ‘informatiebijeenkomst’, afgelopen maandag in gebouw Het Trefpunt in Waddinxveen. Op weg naar huis die avond besloot ik er even langs te rijden. Tot mijn verbazing was een groot gedeelte van Waddinxveen (het hele gebied tussen het station en het winkelcentrum) afgezet. Er waren niet alleen veel verkeersregelaars op de been, maar ook zo’n tachtig politieagenten en er reden overal politiebusjes rond.

Het was er donker, en het regende, en het was er vooral erg stil. Navraag leerde dat zo’n vijftig mensen binnen waren om zich te laven aan de woorden van Wilders. Zo’n twintig ‘anti-fascistische’ demonstranten mochten niet in de buurt van het gebouw komen, en stonden wat zieligjes en nat in een apart vak leuzen te slaken. Maar ik zag geen journalisten, en in de Volkskrant, de Trouw en de Telegraaf was dinsdagochtend niets terug te vinden.

Waarom is dit erg? Deze week werd ook bekend dat Wilders – na de berichten over zijn vervolging in Nederland en de weigering van de Britse regering om hem in Engeland toe te laten – in de peilingen op 25 zetels staat. Een op de zes Nederlanders overweegt dus op hem te stemmen. Enerzijds is dit heel normaal; vergelijkbare partijen elders in Europa behalen ook een dergelijke score. Maar in Nederland is Wilders met dit aantal inmiddels de tweede partij van Nederland, na het CDA maar voor de PvdA. En van zo’n partij wil je dan graag weten wie er de zetels voor gaan bezetten en waar de discussies in alle Nederlandse Trefpunten over gaan.