'Waarnemer alleen bij echte herindeling'

Het CDA in de Tweede Kamer is het oneens met minister van Binnenlandse Zaken Guusje ter Horst om waarnemend burgemeesters te benoemen als er slechts sprake is van een bestuurskrachtonderzoek. De christendemocraten willen in zo'n geval een gewone Kroonbenoemde burgemeester. De beslissing om de vacature voor een vaste burgemeester in zo'n geval niet open te stellen, is volgens de minister echter 'redelijk' omdat er 'een reële kans is op de start van een herindelingstraject'. Ter Horst schrijft dit in haar antwoord op Kamervragen van het CDA over waarnemend burgemeesters.

Voor de CDA-Kamerleden Eddy Bilder en Jan Schinkelshoek is dit reden voor een tweede rondje aanvullende Kamervragen. 'Wij hebben de behoefte de discussie uit te diepen. Met name in Zuid-Holland wordt relatief een groot aantal waarnemers benoemd en duurt de waarneming ook relatief lang. De aanleiding voor de benoeming van een waarnemer wordt ruim geïnterpreteerd. Het enkele feit dat er een bestuurskrachtonderzoek gaat plaatsvinden of naar de bestuurskracht wordt gekeken vinden wij geen reden om geen vaste burgemeester te benoemen', zegt CDA-kamerlid Eddy Bilder.

Uit het antwoord van Ter Horst blijkt dat het benoemen van waarnemers in anticipatie op een mogelijke herindeling plaatsvindt, terwijl dat nog niet is vastgelegd in de circulaire die de spelregels voor de benoemingsprocedure omschrijft. Recentelijk ontstond er commotie toen de Zuid-Hollandse commissaris Jan Franssen weigerde de nieuwe burgemeester van Den Haag, Jozias van Aartsen, te beëdigen in de raadszaal. Franssen beriep zich er op dat op dit punt de circulaire nog niet was aangepast.

Invloed

Het CDA is ook kritisch over de wijze waarop de waarnemers worden benoemd. 'In sommige plaatsen is er sprake van een enkelvoudige keuze van de commissaris', aldus Bilder. Hij erkent dat de gemeenteraad via de fractievoorzitters altijd bij de keuze wordt betrokken, maar hij betwijfelt of daarmee voldoende ruimte is voor de gehele raad om invloed te hebben op de keuze van de waarnemer.

Aanleiding voor de Kamervragen van het CDA is het onderzoek van Binnenlands Bestuur vorige maand over het benoemen van waarnemers. Daaruit blijkt dat 22 van de 39 waarnemend burgemeesters hun gemeente leiden in afwachting van een mogelijke herindeling of opheffing. De provincie Zuid-Holland besloot deze week voortaan één bureau de bestuurskrachtmetingen te laten doen. Ook zal de provincie een strakkere regie voeren om de gemeentelijke bestuurskracht te versterken.