Voorzittersreisje

Het is een toevallige maar ook wel mooie samenloop van omstandigheden. Juist op het moment dat het Nederlandse team in Panama wereldkampioen honkbal werd – met voor een groot deel Antilliaanse Nederlanders als belangrijkste spelers – bezoeken de voorzitters van de Tweede Kamerfracties de zes eilanden van Caraïbisch Nederland.

Het gaat daar natuurlijk over de problematiek van ‘onze gebiedsdelen overzee’. Aruba is al jaren een apart land binnen het Koninkrijk, en Curaçao en Sint Maarten zijn dat ook geworden. De drie resterende eilanden – Bonaire, Saba en Sint Eustatius - hebben nu de status van een bijzondere gemeente binnen het Koninkrijk der Nederlanden gekregen.

Die nieuwe status doet niet alle bewoners evenveel plezier. Veel Nederlandse wetten en regels zijn overhaast ingevoerd, de gezondheidszorg is ondermaats gebleven en de belastingen en energieprijzen te hoog geworden. Vandaag bezoeken de fractievoorzitters Curaçao, en volgens de meegereisde journalisten kan het daar best eens spannend worden omdat een kritisch rapport over de corruptie op Curaçao aan de orde zal worden gesteld. Extra spannend is het bezoek ook omdat de Koningin, vergezeld door minister Donner van Binnenlandse Zaken, later deze maand de eilanden eveneens bezoekt. Voor Donner geldt dat bezoek zelfs als een soort laatste sollicitatiegesprek voor de functie van vice-voorzitter van de Raad van State.

Toch draait het tijdens zo’n reisje van de fractievoorzitters (iedereen is mee, behalve Wilders van de PVV en Roemer van de SP) niet zozeer om de problemen daar. Om de twee jaar leggen ze zo’n gezamenlijk buitenlandse reis af, om de vier jaar doen ze de Antillen aan. De meereizende journalisten letten ook niet in de eerste plaats op de standpunten die daar door de Nederlandse politici over Antilliaanse kwesties worden ingenomen – tenzij natuurlijk Hero Brinkman van de PVV meereist, en hij over Curaçao als een roversnest begint, en daarmee de code doorbreekt die voorschrijft dat die uitspraken alleen in het vliegtuig op de reis terug naar huis worden gedaan.

Waar op gelet wordt dezer dagen is de chemie tussen de fractievoorzitters. De dames en heren politici zijn ontspannen, zijn het Binnenhof eventjes ontvlucht en ontmoeten elkaar in een ongedwongen setting. Wie praat er met wie? Wie blijken het opvallend goed met elkaar te kunnen vinden? Tekenen zich nieuwe coalities af? Dat zijn de vragen die deze week moeten worden beantwoord. (Het reisje is overigens bekort omdat de fractievoorzitters zaterdag weer in Den Haag moeten zijn voor een debat over het Europese noodfonds.)

Die romantiek hangt sinds 1970 om het gezamenlijke reisje van de fractievoorzitters. In dat jaar voerde de reis hen naar Londen, en aan de bar van het Kensington hotel bleken VVD-leider Molly Geertsema en ARP-fractievoorzitter ‘mooie Barend’ Biesheuvel zoveel vertrouwen in elkaar te krijgen dat zij daar en toen de basis voor hun latere samenwerking in het kabinet-Biesheuvel (zouden) hebben gelegd. Sindsdien vaardigt elke krant, elk weekblad, elk radio- en TV-station wel een journalist af om het politieke geflirt in het buitenland heel precies vast te leggen.

Maar in Moskou, Indonesië, Zuid-Afrika en India gebeurde er op dit gebied niets van belang. Twee jaar geleden deden de politieke voorlieden Suriname aan, en toen flakkerde de mythe weer even op. Mark Rutte (VVD), Alexander Pechtold (D66) en Femke Halsema (GroenLinks) leken het tijdens een gezamenlijk etentje heel aardig met elkaar te kunnen vinden. Legde dit zogeheten Roti-akkoord de basis voor een derde paars kabinet, een paars-plus want aangevuld met GroenLinks? Tijdens de onderhandelingen in de zomer van vorig jaar bleef er van dat Roti-akkoord weinig over, en stelde Rutte zich tevreden met een minderheidskabinet met het CDA, gedoogd door de PVV van Wilders.

Wilders is er, zoals gezegd, niet eens bij deze week. Evenals Romer vindt hij zo’n trip een typisch Haags snoepreisje. Van Haersma Buma (fractievoorzitter van het CDA) is er wel, evenals Stef Blok, de fractievoorzitter van de VVD. Van Haersma Buma heeft dezer dagen genoeg aan zijn eigen partij en zal met het oog op de peilingen niet echt wilde dromen over een volgende coalitie hebben. En Stef Blok heeft in een recent interview al gezegd dat hij na deze kabinetsperiode het liefst nog eens vier jaar door wil met de huidige politieke constellatie.

Nieuwe coalities zullen er op dit voorzittersreisje niet worden gesmeed. Eén jaar na het aantreden van het eerste kabinet-Rutte ligt deze regering aardig op koers. De PVV houdt zich aan de gemaakte afspraken. De onderlinge afstemming is intensief. Rutte, Verhagen en Wilders spreken elkaar elke maandagmorgen, en de fractievoorzitters Van Haersma Buma, Blok en Wilders doen de laatste fine-tuning aan het einde van de dinsdagmorgen, vlak voor het begin van de nieuwe parlementaire week.

En waarom ook niet? Geen van hen heeft enig belang bij een breuk, en zal zich daar ook niet bij een drankje op de sneeuwwitte Antilliaanse stranden toe laten verleiden.