VNG wil tempo met aanpassing Wob

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) wil tempo maken met een wijziging in de Wet Openbaar Bestuur (Wob). Misbruik van deze wet kost de gemeenten tientallen miljoenen. In een brief dringt de vereniging er op aan om zo snel mogelijk een bestuurlijk overleg te houden met minister Plasterk. 

Halve stoeptegels
'Gaarne een exacte opgave van het aantal hele en halve stoeptegels.' 'Wat is per straat de hoeveelheid gebruikt materiaal per opbouwende onderlaag in de afgelopen 20 jaar?'
Een aantal concrete en opvallende voorbeelden van Wob-verzoeken bij gemeenten. Soms worden Wob-verzoeken ook verborgen in ellenlange sollicitatiebrieven of vergunningaanvragen. Bij dit soort verzoeken bestaat het vermoeden dat de indieners niet zijn gericht op het verkrijgen van informatie van de overheid, maar op geld. Want gemeenten die niet tijdig op het verzoek ingaan, moeten de buidel trekken. Gehaaide Wobbers slagen er soms op die manier in grote bedragen van gemeenten los te krijgen.

Tientallen miljoenen
Gemeenten worden met een toenemend aantal van dergelijke verzoeken geconfronteerd. Het is moeilijk voor gemeenten om tegen het misbruik op te treden, omdat de wettelijke basis daarvoor ontbreekt. De kosten van het misbruik van de Wob lopen volgens de VNG in de tientallen miljoenen.

Stelselmatig misbruik
In december 2015 concludeerde de rechtbank Rotterdam dat de overheid feitelijk weinig kan beginnen tegen mensen die stelselmatig misbruik maken van de Wob. De wet geeft iedereen het recht om informatie op te vragen over een bestuurlijke aangelegenheid. De rechter kan wel opleggen dat iemand maar een beperkt aantal Wob-verzoeken mag indienen, maar de overheid moet nog steeds elk verzoek om informatie  in behandeling nemen, ook als het aantal verzoeken het opgelegde maximum ruimschoots overschrijdt. Zelfs als misbruik van de Wob overduidelijk is, zoals in het geval van de inwoner van Dordrecht, dan nog ontbreekt het de overheid en de rechterlijke macht aan mogelijkheden om het misbruik een halt toe te roepen. De VNG schat in dat in de afgelopen acht jaar er zo’n 400 unieke Wob-verzoeken zijn geweest die op z’n minst als dubieus kunnen worden gekwalificeerd.

Lange baan
Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken wil een wetswijziging, waardoor de dwangsomregeling wordt losgekoppeld van de Wob. De VNG is voorstander van een snelle invoering van deze wet. De Tweede Kamer heeft de behandeling ervan echter voorlopig op de lange baan geschoven. Een aantal fracties was er niet van overtuigd dat het misbruik van dien aard is dat het een beperking van de mogelijkheden van burgers om informatie van de overheid op te vragen zou rechtvaardigen.

Modernisering 

De VNG is wel voorstander van het moderniseren van de Wob. Daarbij zou actieve openbaarmaking door de overheid de norm moeten zijn. De vereniging wil echter niet wachten met een wetswijziging tot deze modernisering rond is. ‘Zo lang het misbruik van de Wob echter aanhoudt ervaren veel gemeenten openbaarheid van bestuur helaas vooral als een blok aan het been. De eerste onmisbare stap naar een transparante lokale overheid moet daarom door het Rijk worden gezet door het misbruik van de Wob onmogelijk te maken. Ingrijpen van de wetgever ís derhalve urgent en onontbeerlijk’, zo schrijft de VNG aan de minister.

Voorbeelden van opvallende Wob-verzoeken waarbij het vermoeden bestaat dat deze uitsluitend dienden om er geld aan te verdienen:

• Per openbare weg c.q. straat de exacte hoeveelheid van het gebruikte materiaal per opbouwende ondergrondlaag, uitgedrukt in hoogte x breedte x lengte en de kostprijs per bedoelde onderlaag in de afgelopen 20 jaar
• Alle documenten m.b.t. alle werkzaamheden aan wegen en fietspaden in de periode 2003 t/m 2014 en de geplande voor 2014 en 2015. Tevens wordt om de namen en papieren van desbetreffende bedrijven die de werkzaamheden uitvoeren verzocht;
• Hoeveel dodelijke ongevallen er hebben plaatsgevonden in de gemeente tussen 1900 en 1910, tussen 1910 en 1920 en zo elf decennia tot op heden. Echter met uitzondering van de ongevallen op provinciale wegen. Gaarne had ik ook van u willen weten in hoeveel gevallen hier een auto bij betrokken is geweest en de gemiddelde leeftijd van de betreffende bestuurders;
• Alle bankafschriften van gemeentelijke rekeningen voortvloeiend van bijschrijvingen of afschrijvingen van gemeentelijke energiebedrijven van 1985 tot heden;
• Welke bestuursorganen zijn gezeteld binnen uw gemeentegrenzen en wat zijn hun adressen, met inbegrip van, per bestuursorgaan, (de vindplaats) van het besluit dat dient als grondslag voor hun bevoegdheid;
• Graag willen we u vragen om een overzicht van alle lantaarnpalen c.q. de straatverlichting in uw gemeente in een gangbaar bestandsformaat;
• Gaarne verstrekken een exacte opgave van het aantal hele en halve stoeptegels in onze gemeente. Daarnaast willen we ook het aantal losliggende en omhoog staande tegels en klinkers weten.
  Bron: VNG

  ---