VNG: behandel mensenhandel en sekswerk apart

Het samenbrengen van mensenhandel en sekswerk in één commissiedebat kan een visie creëren dat sekswerk gelijk staat aan mensenhandel. Dat schept een onterecht en stigmatiserend beeld van een legaal beroep en vertroebeld het maatschappelijk debat.

Niet altijd logisch en terecht

Dat schrijft de VNG in haar inbreng voor het debat van de Tweede Kamercommissie Justitie en Veiligheid over beide onderwerpen dat aanstaande woensdag plaatsvindt. De VNG wijst erop dat de commissie beide onderwerpen vaak gezamenlijk behandelt, ‘maar dat is niet altijd logisch en terecht’. De aanpak van mensenhandel richt zich immers op illegaliteit, misstanden en uitbuiting, terwijl sekswerk een erkende legale en gereguleerde vorm van werk is. ‘Beide onderwerpen verdienen eigen krachtiger en gerichter beleid.’

Meer geld nodig

Dat gezegd hebbende spreekt de VNG haar waardering uit voor het versterkte actieplan ‘Samen tegen mensenhandel’ en het extra geld dat hiervoor is vrijgemaakt. ‘Wij zien dit als een belangrijk signaal dat de aanpak van mensenhandel prioriteit heeft en dat ook gemeenten in hun aanpak worden ondersteund.’ Maar dan wordt de toon anders, want de opvang van slachtoffers van mensenhandel met multiproblematiek kampt jaarlijks met een tekort van 1 miljoen euro en vanaf 2026 dreigt dit tekort verder op te lopen. Zonder extra structurele middelen kunnen gemeenten deze noodzakelijke zorg volgens de VNG niet garanderen, ‘wat de veiligheid van slachtoffers in gevaar brengt en de slagkracht van gemeenten belemmert’. ‘Wij pleiten daarom voor aanvullende structurele financiering om deze opvang adequaat te kunnen vormgeven.’

Capaciteitstekort belemmert aanpak mensenhandel

Verder belemmert het capaciteitstekort bij de Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel (AVIM) de aanpak van mensenhandel, wat de bescherming van slachtoffers, maar ook de continuïteit van de aanpak van daders in gevaar brengt. Er zijn berichten dat de piketdienst in sommige regio’s is stilgelegd, signalen over mensenhandel vanuit toezichthouders onvoldoende worden opgepakt en terugkoppeling van deze signalen aan de melder vaak ontbreekt. ‘Het versterken van de capaciteit van de AVIM is essentieel om mensenhandel effectief te bestrijden.’

Geen passende oplossingen

Tot slot waarschuwt de VNG ervoor dat de uitbreiding van de strafbaarstelling van mensenhandel. gevolgen heeft voor de uitvoerbaarheid door gemeenten, maar daarvoor nog geen passende oplossingen zijn gevonden. De uitbreiding voegt de strafbaarstelling van ‘ernstige benadeling’ toe, wat kan leiden tot meer slachtoffers die hulp nodig hebben. ‘Gemeenten zijn deels verantwoordelijk voor opvang en hulpverlening, en moeten ook ernstige benadeling signaleren. Dit vraagt om goede training van toezichthouders en voldoende middelen en capaciteit. Betrokkenheid van gemeenten bij de verdere uitwerking is daarom essentieel.’

Strenge privacywetgeving

Wat betreft het sekswerk dringt de VNG aan op een snelle behandeling van het Wetsvoorstel gemeentelijk toezicht op de seksbedrijven (Wgts) als ‘eerste stap’. Het toezicht en de handhaving in de seksbranche worden al jaren bemoeilijkt door strenge privacywetgeving. Er is geen wettelijke grondslag voor het verwerken van bijzondere persoonsgegevens van sekswerkers, dus kunnen gemeenten niet effectief optreden tegen misstanden in het vergunde en niet-vergunde circuit. ‘Dit beperkt de aanpak van illegale exploitanten en het belemmert het creëren van een veilige en gezonde branche. Het opnemen van een grondslag voor gegevensverwerking in de wetgeving is hiervoor essentieel.’

Onduidelijkheid hindert gemeenten

Daarbij wacht de VNG nog op duidelijkheid over het Wetsvoorstel regulering sekswerk. Eerder uitte de VNG al haar zorgen over het doel en bepaalde onderdelen van het wetsvoorstel, maar zij acht het nu ook ‘van groot belang’ dat er duidelijkheid komt over in welke vorm de Wet regulering sekswerk doorgang zal krijgen. ‘De onduidelijkheid hindert gemeenten in een goede (innovatieve) beleidsvorming, en adequate uitvoering van hun taken en kan leiden tot rechtsonzekerheid voor sekswerkers en exploitanten.’ Daarnaast wijst de VNG er op dat er nog geen toereikend budget beschikbaar is voor de uitvoering van de wet.