VNG wil in meer gemeenten klein stembiljet

De VNG heeft in een brief aan demissionair minister Hugo de Jonge gevraagd of hij het kleinschalige experiment met nieuwe stembiljetten bij de Europese Parlementsverkiezingen volgend jaar wil opschalen. Gemeenten zouden dat wenselijk en haalbaar vinden. Het grote onhandige stembiljet was bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen volgens de VNG ‘net als bij de laatste verkiezingen een negatief element op een verder positieve dag’.

Enorm formaat

In algemene zin is de VNG tevreden over het verloop van de verkiezingen afgelopen 22 november. Het ‘enorme formaat’ van het stembiljet was echter wel een doorn in het oog. ‘Het uitgevouwen stembiljet paste niet in het stemhokje en er was veel tijd nodig voor het weer opvouwen van het stembiljet, zodat het in de stembus paste. ’s Avonds bij het tellen nam vervolgens het weer uitvouwen van de stembiljetten de meeste tijd in beslag.’

Kleinschalige proef

Er komt bij de Europese verkiezingen van volgend jaar in vier kleine gemeenten een proef met kleinere stembiljetten. Mogelijk, wanneer die proef succesvol verloopt, kunnen de biljetten ook worden ingezet bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2026. Zo gaf De Jonge aan tijdens een debat eind september.

Meer vaart

In dat debat werd ook geopperd om het aangekondigde experiment op te schalen, maar daar voelde de minister niet zoveel voor. Het idee is nu dat grotere gemeenten kunnen meekijken bij het kleinschalige experiment. Volgens de VNG is de voorzichtigheid waarmee het kabinet te werk wil gaan niet nodig. ‘Wij hebben, net als de Nederlandse Vereniging van Burgerzaken, van een grote groep leden het signaal ontvangen dat meer vaart hierop wenselijk en mogelijk is’, zo staat in de brief.

Nieuw stembiljet vanaf 2030

De Europese Parlementsverkiezingen lenen zich volgens de VNG vanwege de lagere opkomst bij uitstek voor een uitgebreider experiment. Het voorstel in de brief is dan ook om aanzienlijk meer dan slechts vier gemeenten deel te laten nemen. ‘Een goede verdeling over grote, middelgrote en kleine gemeenten, en spreiding over het land vormt de sleutel tot een succesvol experiment.’ De hoop van de VNG is dat een groter experiment maakt dat er sneller kan worden opgeschaald. Gelijktijdig wil de VNG experimenteren met elektronisch stemmentellen. ‘Met deze versnelling moet het mogelijk zijn om het nieuwe stembiljet landelijk in te voeren voor 2030.’