Vijf burgemeesters stappen noodgedwongen op in 2021

In 2021 kwam een handvol burgemeesters tussen de wielen en moesten zij hun ambt opgeven. De meest spraakmakende afhakers waren Eppie Klein (Scherpenzeel) en Luc Winants (Venray).

Scherpenzeel
Het ontslag van waarnemend burgemeester Eppie Klein (Scherpenzeel) trok de meeste aandacht. Klein kreeg ontslag van de Gelderse commissaris van de koning John Berends. Vrijwel tegelijkertijd liet toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Ollongren weten dat Scherpenzeel zelfstandig blijft en dat er geen sprake is van een fusie met Barneveld. De provincie had zich juist jarenlang sterk gemaakt voor een herindelingsproces. Klein die zich als waarnemer ontpopte als een pleitbezorger voor een zelfstandig Scherpenzeel werd die zege niet gegund. De reden: onenigheid over het functioneren van de waarnemend burgemeester die zich volgens de provincie schuldig maakte aan tegenstrijdige verklaringen, onder meer over een Scherpenzeelse mail waarin de integriteit van de provinciale bestuurders in twijfel werd getrokken en waarover Klein eerst niet zei te weten en later daar op terugkwam.

Waarnemer
Klein vocht zijn ontslag aan bij de rechter maar ving bot. De commissaris van de koning mag de waarnemer naar huis sturen en mag ook een nieuwe waarnemer benoemen, zo oordeelde de Arnhemse voorzieningenrechter. Het ontslag van Klein leidde ertoe dat de Kamer de minister opriep om duidelijke regels te maken voor het ontslag van een waarnemend burgemeester.

Remkes
Ook bij het ontslag van burgemeester Luc Winants in Venray kwam de rol van de commissaris van de koning ter discussie te staan. Winants kreeg in de zomer in de vorm van een motie van afkeuring een gele kaart van de raad. Winants werd verweten publiekelijk de onder vuur liggende wethouder en CDA-partijgenoot Jan Loonen de hand boven het hoofd te houden op een omstreden gronddeal. Later in het jaar werd duidelijk dat de raad niet verder wilde met Winants. De vertrouwenscommissie gaf Winants te verstaan op zoek te willen naar een nieuwe burgemeester. Daarop gaf de vertrekkende waarnemend commissaris van de koning Johan Remkes de Venrayse vertrouwenscommissie op zijn laatste werkdag in Limburg een veeg uit de pan. Remkes vond dat Winants onvoldoende tijd had gekregen om te werken aan verbeteringen van zijn werkwijze. Op zijn beurt hekelde de vertrouwenscommissie het optreden van Remkes, omdat die nota bene citeerde uit een vertrouwelijk gesprek.

Affaire
Dieudonné Akkermans (CDA) was een tweede Limburgse burgemeester die afgelopen jaar werd gedwongen te vertrekken. Akkermans liet als toezichthouder bij de Limburgse landschapsstichting, Stichting IKL, vastleggen dat oud-CDA-gedeputeerde en IKL-directeur Herman Vrehen IKL-personeel en zichzelf via eigen bv’s mocht verhuren. Vrehen verdiende daar honderdduizenden euro’s mee, zo bleek uit onderzoek van NRC. Akkermans vond dat hij als toezichthouder niet tekort was geschoten, maar bood toch zijn ontslag als burgemeester aan.

Relatie
Twee andere burgemeesters kwamen ook tussen de wielen. Mieke Damsma (D66), voormalig wethouder uit Maastricht, stopte na vier jaar burgemeesterschap in Midden-Drenthe. De aanleiding: een moeizame relatie met de gemeenteraad.

Peter de Baat, die als wethouder in Alkmaar ten val kwam over een fors financieel tekort waarvoor hij aanvankelijk zijn topambtenaren de schuld gaf, trok zich – om gezondheidsredenen – terug als burgemeester van Montferland. De Baat kreeg een motie van treurnis aan zijn broek over zijn functioneren als voorzitter van de raad en dat het college de raad niet op tijd betrok bij besluitvorming. Uit een onderzoek van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur bleek bovendien dat de burgemeester er niet in slaagde om zijn verbindende rol als neutrale boven de partijen staande bestuursorgaan te vervullen.