'Vervroegd stemmen vergroot toegankelijkheid'

Vervroegd stemmen is tijdens de Tweede Kamerverkiezingen goed bevallen en daarom wil demissionair minister Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66) het ook mogelijk maken voor de verkiezingen van provinciale staten en waterschappen in maart 2023. Om aan Europese kritiek tegemoet te komen, brengt ze het aantal volmachten terug naar een. Behalve vervroegd stemmen zijn er meerdere acties waarmee wordt geprobeerd de verkiezingen toegankelijker te maken.

Risico's terugbrengen

‘Onderzoek wijst uit dat 2 op de 10 kiezers bij een volgende verkiezing hier zeker gebruik van wil maken’, zegt Ollongren. Tijdens vervroegd stemmen kan het aantal volmachten per persoon volgens de minister worden teruggebracht naar maximaal één. 'Daarmee verminderen we de risico’s van het stemmen met volmachten.' De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa is al jaren kritisch op het Nederlandse systeem van volmachten, onder meer omdat de kiezer het stemgeheim moet prijsgeven en omdat er volmachten kunnen worden geronseld.

Toegankelijkheid verbeteren

Ook komt er een vernieuwd actieplan om de toegankelijkheid van de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 te verbeteren. Gemeenten worden aangeraden om een vooraf een verkiezingsdag te simuleren en om de checklist toegankelijkheid te gebruiken. Er moet meer begrijpelijke informatie over stemmen komen, ‘bijvoorbeeld door voorbeeldbrieven over de verkiezingen in toegankelijke taal beschikbaar te stellen aan gemeenten’.

Op gespannen voet

Het bouwt verder op het actieplan voor de Tweede Kamerverkiezingen begin dit jaar, toen de ‘aandacht voor toegankelijkheid soms op gespannen voet stond met de inzet op het coronaproof organiseren van de verkiezingen’. De digitale informatie voor stembureauleden werd uitgebreid met een speciaal gedeelte over toegankelijkheid en er werd onderzocht hoe de informatie voor kiezers op één website verzameld zou kunnen worden.

Organisaties

Het actieplan wordt behalve door Binnenlandse Zaken ook opgesteld door onder andere het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken en de Kiesraad. Het wordt ondersteund door meerdere belangenorganisaties zoals Alzheimer Nederland, ProDemos, Stichting Lezen en Schrijven en de Vereniging voor Instelling voor mensen met een Visuele beperking.

Update: eerder vermeldde dit bericht dat het vervroegd stemmen al zou worden ingevoerd bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. De ambitie is echter om dat te doen voor de verkiezingen in maart 2023 en besluiten hierover zijn aan het volgende kabinet.