Veel raadsleden en wethouders ‘in’ voor Kamerzetel

Vooral gemeentebesturen blijken opnieuw een goede visvijver te zijn voor potentiële Kamerleden. Tientallen wethouders en ruim honderd raadsleden staan op de kandidatenlijsten van de deelnemende partijen. Daarnaast willen een krappe dertig Statenleden en drie gedeputeerden vanuit de provincie de overstap naar de landelijke politiek maken. Ook drie ‘waterschappers’ staan op de lijst.

Strikken

Bijna de helft van de 80 kandidaten die op VVD-kandidatenlijst staan, zijn nu als wethouder (12) of gemeenteraadslid (24) actief. De partij vist in vergelijking met de andere partijen het meest in de lokale politieke vijver. Ook op lijsten van de ChristenUnie en D66 staan veel raadsleden; respectievelijk 21 (van de 50 kandidaten) en 20 (van de 82 kandidaten). Na de VVD staan er bij GroenLinks de meeste wethouders op de kandidatenlijst: 7 van de in totaal 52 GL-kandidaten. De ChristenUnie en het CDA hebben ieder vijf wethouders weten te strikken, D66 4, de PvdA 3 en de SP 2. Drie ‘waterschappers’ staan op de lijst: allemaal voor de Partij voor de Dieren en allemaal lid van het algemeen bestuur.

 

Politieke roots

De gemeentelijke kandidaten zeggen stuk voor stuk hun ‘politieke roots’ niet te vergeten als ze in de Kamer komen. Ze zien nu vanuit de dagelijkse praktijk waar gemeenten mee worstelen, zoals de inperking van de beleidsvrijheid en de te krappe (rijks)budgetten. Maar ook Haagse wet- en regelgeving zit gemeenten nogal eens dwars. Daar willen de politici oog voor blijven houden en aandacht voor vragen als ze eenmaal in de Kamer zitten, zo beloven ze. De provinciale kandidaten willen zich onder meer inzetten voor de eigen provincie en provinciale belangen.

 

Menselijke maat

Voor CDA-wethouder Inge van Dijk (nummer 4 op de lijst) uit Gemert-Bakel is het zeker dat ze dinsdag haar laatste collegevergadering heeft gehad. Ruim 20 jaar is ze al politiek actief, maar het politieke vlammetje begon echt te branden toen ze bijna drie jaar geleden vanuit het bedrijfsleven de overstap maakte om wethouder te worden. ‘Daar ligt echt mijn hart.’ Straks vanuit Den Haag gaat ze hameren op de praktische uitvoerbaarheid van regels en wetten die in ‘Den Haag’ worden gemaakt en waar gemeenten direct mee te maken krijgen. ‘Ook ga ik me inzetten en hardmaken voor de menselijke maat.’

 

Gemeentelijke aandacht

Ook D66-wethouder Jeanet van der Laan uit Lisse, de nummer dertien op de lijst, weet zeker dat ze naar Den Haag vertrekt. Als voormalig topsporter, raadslid en wethouder maakt ze zich al jarenlang hard voor sport, preventie en onderwijs. Twaalf jaar politieke ervaring op deze terreinen wil ze nu meenemen naar Den Haag. Daar zal ze zeker ook aandacht vragen voor gemeenten. ‘Er is meer tussen stad en platteland. Gemeenten zoals Lisse (bijna 23.000 inwoners) staan te weinig op de politiek radar, maar lopen tegen dezelfde uitdagingen aan als alle andere gemeenten. Denk daarbij aan het tekort aan budget, aan de energietransitie een de zorgen die er zijn rondom de Wmo en de jeugdzorg.’

 

Behoorlijk bestuur

Voor Don Ceder, fractievoorzitter van de ChristenUnie in de Amsterdamse raad, is eveneens de kans op een zetel groot. Vier jaar geleden stond hij al op de kandidatenlijst, maar haalde het toen niet. ‘Dat ik de stap naar Den Haag wil maken, was niet onbekend.’ Met zijn plek 4 maakt hij, afgaande op de peilingen, dit keer goede kans om wel gekozen te worden. ‘Ik wil op een plek zitten waar ik van waarde kan zijn. Sinds 2018 heb ik me onder meer ingezet voor ongedocumenteerden en geheimhouding in het stadhuis van Amsterdam aan de kaak gesteld.’ Nu wil hij zijn werk op landelijk niveau voortzetten. ‘Ik wil me inzetten voor behoorlijk bestuur van de overheid en voor wetgeving die kwetsbaren raakt.’ Het gebrek aan gemeentelijke beleidsvrijheid en het tekort aan budget, voor onder meer de jeugdzorg, wil hij vanuit de Kamer aan de kaak stellen. ‘Juist met mijn lokale ervaring kan ik daar van waarde zijn.’

 

Barrières

De Zwolse VVD-fractievoorzitter Thom van Campen (nummer 16 op de kandidatenlijst) vindt het tijd om naar Den Haag te vertrekken, vindt hij. ‘Als raadslid en later als fractievoorzitter heb ik echt een bijdrage kunnen leveren in bijvoorbeeld de discussie over het sociaal domein. In al die jaren ben ik echter wel regelmatig aangelopen tegen barrières die door landelijke wet- en regelgeving werden veroorzaakt.’ Ook ziet hij, rondom bijvoorbeeld de woningbouw, dat het wel erg makkelijk is om gemeenten te verplichten veel woningen te bouwen, maar dat wel eens vergeten wordt dat dit een kostbare investering is voor gemeenten. ‘Met alleen een woning ben je er nog niet. Wegen, beplanting en de leefbaarheid moeten ook worden geregeld, en vooral gefinancierd. Daarom willen we gemeenten die meer woningen bouwen een bonus geven.’

 

Inclusie

De Nijmeegse GroenLinks-fractievoorzitter April Ranshuijsen (nummer 11 op de kandidatenlijst) heeft een duidelijke missie. ‘De afgelopen zeven jaar heb ik lokale inclusie op de lokale agenda gezet en concrete verbeteringen kunnen realiseren voor mensen met een beperking of chronische ziekte. Op landelijk niveau schiet het met die inclusie niet op en ik wil mijn werk daarom landelijk voortzetten.’ Daarnaast vindt ze dat er in het parlement meer mensen moeten komen met een beperking of chronische ziekte. Ranshuijsen zit zelf in een rolstoel. ‘We zijn onzichtbaar. De politiek wordt beter bij een goede afspiegeling van de bevolking.’ Vijftien procent van de Nederlanders heeft een beperking of chronische ziekte terwijl nog geen 0,5 procent van de politici leeft met een beperking of chronische ziekte.

 

Spannend

De zorgen voor de kwaliteit van het onderwijs en het klimaat waren voor D66-wethouder Kiki Hagen uit De Ronde Venen tien jaar geleden aanleiding om politiek actief te worden. Eerst als raadslid en later als wethouder. Na een decennium lokale politiek wil ze zich op landelijk niveau voor deze thema’s inzetten. Hagen staat op plek 21, dus het wordt spannend, gezien de laatste peiling voor haar partij. Mocht ze een zetel behalen, dan blijft ze de lokale belangen voor ogen houden. ‘Ik weet hoe lastig het schakelen is tussen landelijke en lokale overheid. Ik wil juist met de decentrale overheden blijven schakelen.’

 

Een op de vijf

Dertig Statenleden staan op een van de kandidatenlijsten. Op die van de PVV is een op de vijf kandidaten nu als volksvertegenwoordiger actief in een van de Staten. Ook staat er een gedeputeerde op de lijst. GroenLinks volgt met vier Statenleden (en een gedeputeerde) en CDA met drie. JA21! heeft de derde gedeputeerde op de kandidatenlijst staan.

 

Dierenwelzijn

‘De tijd is rijp om de Kamer in te gaan’, vindt fractievoorzitter Pascale Plusquin van de Partij voor de Dieren in het Limburgse parlement (Staten), de nummer 8 op de kandidatenlijst. Spannend wordt het of ze inderdaad wordt gekozen. ‘De partijtop rekent op acht zetels.’ Al jarenlang maakt ze zich hard voor dierenwelzijn, de krimp in de veehouderij en het herstel van de natuur. Sinds 2015 maakte ze haar debuut in de politiek en werd als snel fractievoorzitter. ‘Ik ben er klaar voor om me vanuit Den Haag in te zetten voor dezelfde thema’s.’

 

Meer invloed

Het Friese Statenlid Maarten Goudzwaard staat voor JA21! op plek 4. ‘Ik wil Nederland veranderen op de thema’s immigratie, woningbouw en klimaat. Vanuit de Tweede Kamer kan ik daar meer invloed op uitoefenen dan vanuit de Staten.’ Hij zal vanuit Den Haag, als hij een zetel krijgt, ‘zeker voor de Friese belangen opkomen, maar ook voor die van provincies in zijn algemeenheid.’ In ieder geval zal hij zich hardmaken voor de aanleg van de Lelylijn; een spoorlijn die Groningen en Lelystad met elkaar verbindt. ‘Dat is goed voor de economische ontwikkeling en het voorkomt een braindrain.’