Verplichte veiligheids-app vaak niet gebruikt

Met de app Inspectieview Milieu moeten handhavingsorganisaties als omgevingsdiensten, politie en rijksinspecties elkaars data kunnen bekijken. Hoewel de app al vier jaar verplicht is, wordt-ie door bijna één op drie omgevingsdiensten niet gebruikt.

Eigen boezem

Koos Meijer van het vakberaad VTH van Omgevingsdienst NL kent de problemen die omgevingsdiensten met de app ervaren. 'Ik vraag aan toezichthouders: wat heb je daaraan? En dan zeggen ze: wíj´ stoppen er wel wat in, maar anderen niet. Dan heb je er niet zoveel aan.' Dat handhavingsorganisaties verplicht zijn informatie uit te wisselen vindt hij 'hartstikke logisch.' Hij steekt deels de hand in eigen boezem. 'We moeten dat beter oppakken en organiseren.'

Tariefstijging

Directeur Karel Joosten van Omgevingsdienst Noord-Limburg antwoordt desgevraagd per mail dat de dienst het belang van Inspectieview onderschrijft, maar door logistieke en ict-problemen nog niet is aangesloten. Dat zal later dit jaar gebeuren. Ook suggereert hij dat de tariefstijging van 10.000 naar 25.000 euro per jaar een rol heeft gespeeld. Omgevingsdienst Zuid-Limburg wijst als reden van niet-aansluiten naar 'andere partners dan alleen omgevingsdiensten' die geen informatie zouden aanleveren.

Gebrek aan urgentie
Omgevingsdienst IJmond claimt dat ze, ook zonder aansluiting op Inspectieview, voldoen aan de wettelijke plicht tot informatie-uitwisseling. Ook andere omgevingsdiensten stellen wel te voldoen aan de wettelijke plicht tot informatie-uitwisseling. Het OM, dat meent dat het besturen van gemeenten en provincies 'ontbreekt aan urgentie', mailt dat het 'hard aan het werk' is om aan te sluiten. 'Er zitten een paar hobbels op de weg van juridische aard.' Die hobbels gaat het OM 'nu bestuderen'.

Lastig te volgen

De kwaliteit van de data in het systeem wordt vreemd genoeg niet als excuus genoemd. Dat terwijl de Algemene Rekenkamer in januari gehakt maakte van Inspectieview. In Een onzichtbaar probleem noemt ze de kwaliteit van de data in Inspectieview 'ontoereikend. Deze problematiek speelt al jaren, blijkt uit ons onderzoek', aldus de Rekenkamer. 'Het eerste probleem waar we op stuitten in ons onderzoek is dat bedrijfsvestigingen in Inspectieview niet goed en niet eenduidig worden weergegeven. Dit soort fouten maakt het voor toezichthouders moeilijk bedrijven goed in beeld te krijgen. Hoe vaak een bedrijf inspectiebezoek ontvangt, hoeveel overtredingen het begaat en hoe daarop is gehandhaafd, is lastig te volgen.'

Dikke fout
Ook haalden de onderzoekers een dikke fout uit de data: een omgevingsdienst had in vier jaar tijd geregistreerd dat ze 800 bestuurlijke strafbeschikkingen had opgelegd. Uit de eigen data van die omgevingsdienst bleek dat het maar om een handvol strafbeschikkingen ging. Volgens de rekenkamer staat Inspectieview 'al lange tijd in de kinderschoenen' en wordt niet alle informatie netjes bijgehouden. 'Een groot bedrijf dat in een milieuzaak betrokken was, was bijvoorbeeld bij ILT en veel omgevingsdiensten niet bekend. Dat is vreemd, zeker bij zo een grote zaak die zich vertakt door het hele land.'

Kommer en kwel
Inspectieview Milieu zou de handhaving efficiënter moeten maken. Ondanks tien jaar ontwikkeling - in 2011 was er al een versie van Inspectieview waarop onder andere de VROM-inspectie was aangesloten - is het dus nog steeds kommer en kwel. 'De Politie heeft voor Inspectieview getekend in de veronderstelling dat iedereen daaraan mee zal doen. Dat blijkt in de praktijk niet zo te zijn', klaagt een anonieme handhaver in De markt de Baas (2019) van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid.

Zo goed als verplicht
Dat is vreemd, want Inspectieview Milieu is sinds medio 2017 zo goed als verplicht. 'Zo goed als'? Nou, handhavingsorganisaties zijn verplicht onderling informatie uit te wisselen en volgens het Besluit omgevingsrecht voldoen ze aan die verplichting als ze zijn aangesloten op Inspectieview Milieu. Het besluit noemt geen andere manieren om te voldoen. De memorie van toelichting van het besluit meldt dat 'naar verwachting' op 1 januari 2018 een aansluitplicht voor Inspectieview Milieu geldt. Toch hebben 8 van de 29 omgevingsdiensten en het Openbaar Ministerie (OM) het systeem de afgelopen 3,5 jaar links laten liggen.

Grote milieurisico’s

De gevolgen zijn groot, aldus de rekenkamer: 'Aangezien het gaat om grote milieurisico’s, vinden we het gebrek aan inzicht in het functioneren van het VTH-stelsel onverantwoord.' Staatssecretaris Van Veldhoven heeft tot nu toe niet handhavend opgetreden om de aansluit-'plicht' af te dwingen. Zij meent dat de afspraak met omgevingsdiensten om dit jaar aan te sluiten volstaat. Morgen komt de commissie-Van Aartsen met haar rapport over het functioneren van het VTH-stelsel.