Van Vollenhoven mag Spijkers niet bijstaan

Premier Jan Peter Balkenende en minister Ernst Hirsch Ballin hadden er ‘verschillende gesprekken’ voor nodig. Maar toen kwam Pieter van Vollenhoven dan toch tot de conclusie ‘dat zijn persoon als vertrouwenspersoon voor dhr.Spijkers het proces alleen maar bemoeilijkt’. Uit een vertrouwelijke e-mail van SP-parlementariër Krista van Velzen aan acht Kamerleden van andere fracties (‘Beste vrienden, gewaardeerde collega’s’), blijkt dat het kabinet Pieter van Vollenhoven buiten de deur heeft gehouden als vertrouwenspersoon voor Fred Spijkers. ‘Zijn bemoeienis met dit klokkenluidersdossier wordt, vriendelijk gesteld, niet echt gewaardeerd vanuit de kant van het kabinet/Defensie’, schrijft Van Velzen over de voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid en echtgenoot van prinses Margriet.

De SP’ster verzond op woensdag 25 juni om 7.20 uur via e-mail een ‘update zaak Spijkers’ naar de vijf Kamerleden met wie zij in mei een brief had geschreven aan staatssecretaris Jack de Vries ( Defensie). Drie andere Kamerleden ontvingen het bericht in c.c. Uit de mail, die in bezit is van Binnenlands Bestuur, blijkt ook dat inmiddels aan FNV-voorzitter Agnes Jongerius is gevraagd om ‘met Defensie te onderhandelen over deze zaak’. Dit is volgens Van Velzen gebeurd in overleg met Spijkers, Van Vollenhoven en ook de Amsterdamse rechtswetenschapper Joep van der Vliet. Laatstgenoemde stelde eerder dit jaar vast dat de overheid in de zaak-Spijkers ‘slecht en zelfs kwaadaardig’ handelde.

Hoewel Van Velzen op 25 juni schrijft dat zij hoopt ‘nog deze week’ samen met Jongerius om tafel te gaan met Jack de Vries om ‘nog voor het zomerreces de prangende problemen opgelost te krijgen’, is er tot nu toe geen gesprek geweest. ‘Ik ben zelf ook benieuwd hoe het er voor staat. Agnes Jongerius doet de gesprekken en de bemiddeling, maar ik krijg haar niet te pakken’, zei Van Velzen maandagmiddag desgevraagd. De SP’ster onthoudt zich verder van commentaar en zegt te betreuren dat haar mailtje is uitgelekt. ‘Het heeft geen zin om nu te gaan zwartepieten. Ik wil de zaak voor eens en altijd opgelost hebben, dáár gaat het om.’ De FNV houdt zich eveneens op de vlakte. ‘We hopen dat dit boek een keer dicht kan, en daarom willen we er nu zo min mogelijk ruchtbaarheid aan geven’, zegt een woordvoerster.

Zwijgen

Van Velzen en de FNVwoordvoerster zijn niet de enigen die zwijgen. De Rijksvoorlichtingsdienst laat bij monde van Henk Brons weten dat ‘namens het kabinet Defensie aan zet is’. Na doorvragen over de rol van Balkenende en Hirsch Ballin, zegt Brons met de premier te zullen overleggen. Een uurtje later: ‘Ik heb het nog eens nagevraagd, maar wij doen geen mededelingen over de contacten en vermeende contacten van de minister-president.’

Namens Defensie wil woordvoerder Roger van de Wetering alleen zeggen dat ‘niet vanuit Defensie is verzocht’ om Van Vollenhoven buiten de deur te houden. Joep van der Vliet zegt dat het op een zijspoor manoevreren van Van Vollenhoven ‘mijn onverdeelde aandacht’ heeft. ‘Ik wil er graag het nodige over zeggen, maar niet nu.’ Fred Spijkers, ten slotte, zegt het achterste van zijn tong ook niet te kunnen laten zien.

‘Het verhaal rond de heer Van Vollenhoven is voor mij een grote teleurstelling geworden. Het is schrijnend dat het kabinet bepaalt wie mijn vertrouwensman of -vrouw zou moeten zijn. Even leek het de goede kant op te gaan. Maar ondertussen is het zomerreces voor de Kamer begonnen en is er nog niks gebeurd.’ Van Vollenhoven reageerde in mei zeer positief toen vanuit de Kamer werd geopperd hem als vertrouwenspersoon te laten optreden. In het radioprogramma Met het oog op morgen omschreef Van Vollenhoven Spijkers als ‘buitengewoon moedig’ en als iemand die ‘terecht zijn nek heeft uitgestoken’.

Strijd sinds 1984

De in 1946 geboren Fred Spijkers was maatschappelijk werker bij het ministerie van Defensie. In 1984 kwam bij een ongeluk met een mijn munitiespecialist Rob Ovaa om het leven. Een jaar eerder waren bij een ongeval met hetzelfde type mijn reeds zeven doden gevallen. Spijkers weigert de weduwe Ovaa te vertellen dat haar man schuldig is aan het ongeval en komt in conflict met zijn werkgever. Jarenlange rechterlijke procedures volgen.

In 2002 lijkt de zaak te zijn opgelost: Spijkers krijgt een koninklijke onderscheiding, de staat stelt hem een schadevergoeding van 1,6 miljoen euro in het vooruitzicht en Defensie belooft ‘administratieve rectifi­catie’. Doordat het persoonlijk dossier van Spijkers vervolgens achter slot en grendel wordt geplaatst bij het Nationaal Archief, kan hij zich nu niet meer beroepen op onder meer uitkeringen en pensioenaanspraken. ‘Maar het ergst vind ik de aantasting van mijn grondrechten. Dat geld interesseert me geen moer.’