Utrechtse raad wil lobbyregister

De Utrechtse gemeenteraad wil dat het college werkt maakt van een lobbyregister. Eerder deze maand werd een motie daartoe aangenomen. Het komt voort uit Europese aanbevelingen om in Nederland de corruptie aan te pakken (en de daaropvolgende kritiek dat maatregelen uitbleven).

Relatief simpele middelen

Transparantie zou de norm moeten zijn, schrijven de indienende partijen Volt, DENK, BIJ1 en Partij voor de Dieren. Maar er wordt niet systematisch bijgehouden wie er met collegeleden, raadsleden en de hoogste ambtenaren spreekt. De Utrechtse raad constateert dat ‘alleen bij specifieke vragen van de raad informatie wordt verstrekt over met wie is gesproken'. De opdracht aan het college is om de mogelijkheden van een lobbyregister te onderzoeken. Met relatief simpele middelen, zoals het koppelen van de agenda aan een Excel-bestand, zou al snel kunnen worden begonnen.

Europa

De partijen wijzen erop dat anticorruptieorgaan Greco in 2019 aanbevelingen deed aan Nederland om de corruptie aan te pakken en in juli 2021 teleurgesteld constateerde dat daar nog niets mee was gedaan. ‘Nederland blijft achterlopen met aanpak corruptie’, kopte Transparency International Nederland.

Wel of geen lobbyist

De Tweede Kamer stemde in november 2021 in met een lobbyregister op nationaal niveau. Dit jaar kondigde minister Bruins Slot (Binnenlandse Zaken, CDA) wel aan onderzoek te laten verrichten naar de invoering van het lobbyregister (hier het document). ‘Je komt namelijk niet zomaar uit de afbakening wie wel of geen lobbyist of pleitbezorger is.’ De minister vindt het prettig om een hoogleraar Integriteit ernaar te laten kijken. ‘Ik wil daarmee ook voorkomen dat ik mijn eigen vlees keur, want het gaat ook over mijzelf.’ Het onderzoek zou in het najaar gereed zijn.

Ongelijke beïnvloeding

In de Utrechtse motie schrijven de partijen dat de gemeente ‘aan zou kunnen sluiten bij het momenteel uitgevoerde onderzoek over de invoering van een lobbyregister’. Het onderzoek wordt uitgevoerd door hoogleraar Caelesta Braun, die in mei nog een column schreef voor het Montesquieu Instituut getiteld ‘Een democratische lobby kun je regelen’. Zij schrijft daar onder meer in: 'Striktere lobbyregulering en de openbaarheid van informatie bevorderen dus niet alleen maar “armchair scrutiny” door burgers, media en wetenschappers, maar wordt door een deel van de belangenbehartigers ook strategisch ingezet in de beïnvloeding. En daarmee kan dergelijke lobbyregulering juist ongelijke beïnvloeding vergroten.'