Takenversobering door stapeling bezuinigingen

Uitvoeringsorganisaties worden zo hard getroffen door een stapeling van bezuinigingen dat ze hun soms wettelijke taken niet meer volledig kunnen uitvoeren. Dat staat in een onderzoek van de Algemene Rekenkamer.

Publieke taken
Als gevolg van het Lenteakkoord en de bezuinigingen van het kabinet Rutte II wordt de komende vier jaar 28,4 miljard euro bezuinigd. Deze komen bovenop de 18 miljard die door het vorige kabinet zijn aangekondigd. De Rekenkamer heeft een inventarisatie gemaakt van de betekenis van deze bezuinigingen voor 22 uitvoeringsorganisaties die publieke taken verrichten, zoals Staatsbosbeheer, de SVB, de Inspectie Jeugdzorg en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

Vergroten doelmatigheid

Uit het rapport komt naar voren dat de organisaties denken dat er nog wel wat efficiënter gewerkt kan worden. Maar tegelijkertijd is niet precies duidelijk hoeveel dat zou kunnen opleveren.  De Rekenkamer waarschuwt ervoor dat mogelijk andere effecten gaan optreden dan het vergroten van de doelmatigheid. Zo wordt soms gekozen voor taakversobering. Ook worden de effecten die taakstellingen hebben op de uitvoering niet goed bijgehouden. Daardoor is voor beleidsmakers niet goed inzichtelijk of het beoogde effect ook bereikt wordt.

Minder inspecties 

De NVWA is één van de organisaties die aangeeft door de bezuinigingen de uitvoering van haar taken moet versoberen. De NVWA houdt bijvoorbeeld toezicht op de hygiëne in de horeca, maar ook op de kwaliteit van levensmiddelen die ons land importeert. Door bezuinigingen worden minder inspecties uitgevoerd. De Tweede Kamer heeft volgens de Algemene Rekenkamer beperkt zicht op dit soort gevolgen.

Bestuurlijke keuzes
Volgens de Rekenkamer moet de Kamer betrokken moeten zijn bij beslissingen over het afstoten van taken of het soberder uitvoeren daarvan. Op dit moment is dat niet het geval. ‘Verantwoord bezuinigen impliceert ook dat er op bestuurlijk niveau keuzes worden gemaakt en dat deze expliciet aan de Tweede Kamer worden voorgelegd. Zeker als die keuzes gevolgen hebben voor de beleidsuitvoering en voor de dienstverlening aan burgers en bedrijven’, aldus de Rekenkamer.

Welke taken afstoten
In haar aanbevelingen schrijft de Rekenkamer dat bij eventuele verdere bezuinigingen de consequenties goed duidelijk gemaakt moeten worden en welke taken eventueel afgestoten zouden moeten worden. Ook wil de Rekenkamer dat het kabinet in het jaarverslag inzichtelijk maakt in hoeverre taakstellingen door uitvoeringsinstanties zijn gerealiseerd en welke maatregelen er genomen zijn om de bezuinigingen op een verantwoorde manier door te voeren.

Reactie Dijsselbloem
In een reactie op het rapport zegt ministern Jeroen Dijsselbloem van Financiën dat de plannen uit het Regeerakkoord eerst moeten worden uitgewerkt voordat gezegd kan worden of de ontwikkelingen tot taakversobering leiden. ‘Uw constatering dat het risico bestaat dat door taakstellingen bij uitvoeringsorganisaties andere, onbedoelde, effecten optreden dan doelmatigheid, onderschrijven wij niet’, schrijft Dijsselbloem. Hij wijst er bovendien op dat aan taakwijziging of versobering altijd een politieke of bestuurlijke overweging vooraf gaat.