‘Tweede Kamer voedt regelzucht’

Het inmiddels gevallen kabinet-Balkenende IV wilde het aantal regels met 25 procent verminderen. Daarvan is 11 procent gehaald.

‘Het zwaartepunt om het aantal regels terug te dringen is gelegd in het laatste jaar van de kabinetsperiode. Dat is een zwaktebod want we weten dat Nederlandse kabinetten zelden de eindstreep halen. Ik zal er daarom voor pleiten dat we in het nieuwe kabinet in het eerste jaar de grootste klap uitdelen’, zei Tweede Kamerlid Ton Elias van de VVD, de grootste fractie in het nieuwe parlement, tijdens het seminar van Actal, het tijdelijke adviescollege dat tot taak heeft de productie van het aantal regels te reduceren.

Er zal dan in ieder geval moeten worden afgesproken dat de Tweede Kamer minder regels maakt. Volgens Bernard Wientjes van werkgeversorganisatie VNO/NCW en oudminister van Sociale Zaken Aart-Jan de Geus is de Tweede Kamer een van de belangrijkste producenten van overtollige en tegenstrijdige en daardoor soms onuitvoerbare regels.

‘Eén of twee amendementen, soms in de nacht voor het Kamerdebat opgesteld, kunnen zorgen voor een regeldruk van ongekende omvang’, aldus Wientjes. Als voorbeeld noemde hij het aanvaarde amendement dat Nederlandse bedrijven oplegt om alle producten en grondstoffen in hun productieketen af te nemen van bedrijven die de vier fundamentele principes van de internationale arbeidsorganisatie ILO hanteren, te weten geen gedwongen arbeid, verbod op kinderarbeid, verbod op discriminatie en vrije vakverenigingen.

‘Onze kleine bedrijven kunnen dat niet nagaan en dat betekent dat zij tal van producten niet meer elders kunnen kopen.’ Oud-minister van Sociale Zaken Aart-Jan de Geus viel Wientjes bij. ‘Meer dan vijftig procent van de extra regels komt van amendementen. Ik werd bij de behandeling van de Wet op de kinderopvang geconfronteerd met een amendement dat voor meer regelgeving pleitte en een amendement dat voor meer marktwerking pleitte. Beide amendementen hadden een meerderheid. Je kunt dan wel waarschuwen dat dat meer regels geeft, maar soms moet je amendementen accepteren om de wet binnen te halen.’

Pak papier

VNG-directielid Kees Jan de Vet wees een tweede verantwoordelijke van Haagse regeldrift aan: ministers en hun ambtenaren. ‘Ik heb vanmiddag een overleg met de minister Huizinga van Vrom over een pakket regels van het ministerie over windmolens, kantoren en andere onderwerpen van ruimtelijke ordening. Het is een pak papier van 1,5 kilo. De basisvraag of we alle regels die in dat pakket staan wel willen, wordt niet eens gesteld.

'Wat ik zie is dat de bestuurspraktijk in het land anders is dan de praktijk van regels die in Den Haag tot stand komen. Neem de openstelling van winkels op zondagen: de regels daarvoor worden allemaal in Den Haag gemaakt. Waarom wordt er geen lucht gegeven aan gemeenten en werkgevers om dat zelf te regelen?’

De Vet hekelde ook de Haagse houding om decentralisatie van taken, bedoeld om de verantwoordelijkheid te leggen bij decentrale overheden en organisaties, direct te neutraliseren. In algemene maatregelen van bestuur (amvb’s) wordt alle gegeven eigen verantwoordelijkheid weer teniet gedaan door de uitvoering tot in detail aan decentrale overheden voor te schrijven.

De Vet: ‘De Milieudienst Rijnmond, DCMR, krijgt een vracht aan uitvoeringsmaatregelen voorgeschreven voor vraagstukken die zij net zo goed zelf kan oplossen. Waarom legt de rijksoverheid deze schijndecentralisatie over de decentralisatie van taken heen?’ Het Actal-seminar probeerde een antwoord te formuleren. Toetsing van alle amendementen door Actal voor de stemming in de Tweede Kamer werd afgewezen.

‘Wij willen nooit politiek interfereren’, aldus Actal-voorzitter Steven van Eijck. De Geus opperde het Australische of Franse voorbeeld te volgen. In Australië kan een nieuwe regel pas worden ingevoerd als er een oude regel wordt afgeschaft, in Frankrijk moeten er eerst twee regels worden afgeschaft voor een nieuwe regel kan worden aangenomen. De echte oplossing is, volgens Edmund Stoiber, oud-president van Beieren en tegenwoordig voorzitter van de Europese werkgroep voor de bestrijding van overbodige regelgeving, bewustwording.

‘De vakpolitici willen specialistische onderwerpen oplossen en denken dus niet na over de gevolgen van de door hen gemaakte oplossingen. Zolang parlementariërs niet nadenken over de bureaucratische effecten van regelgeving komt het nooit tot minder regels. De opgave is dus dat het bewustzijn van de volksvertegenwoordigers over het effect van hun handelen verandert.’