In het volle licht

Ministers en topambtenaren schijnen een aversie te hebben tegen ‘doorgeslagen transparantie’, lees ik in de Volkskrant. Het bewaren van communicatie van bestuurders en ‘sleutelfunctionarissen, zoals de adviescommissie Van Gent adviseert, is ‘teveel gedoe’.

‘We hebben wel wat beters te doen’ (topambtenaar) en ‘laat ons meer met rust’ (oud-minister Ferd Grapperhaus) zijn enkele klachten. De laatste denkt zelfs dat door meer openbaarheid van onderlinge communicatie het wantrouwen in de overheid alleen maar toeneemt.

Ik denk dat veel burgers zulke klachten ook wel eens tegen de overheid willen uiten als ze zich weer eens moeten verantwoorden. Uit de Staat van de Uitvoering bleek dat velen door de te complexe wetgeving door de bomen het bos niet meer zien. Diezelfde burgers zien dat diezelfde overheid geen noodzakelijke besluiten durft te nemen en beloften niet nakomt.

Hoewel, overheid? Het is vooral het kabinet dat weinig vertrouwen krijgt. En dan piepen als om meer transparantie wordt gevraagd! Als je meer rust wilt, moet je geen publieke functie bekleden. En hoezo aversie tegen transparantie? Je zit in het openbaar bestuur.

Hoe heerlijk was het om gewoon dingen te beslissen zonder het hoe en waarom naar buiten te hoeven brengen? Ja, heerlijk. Maar ook twintigste-eeuws. Als je weer vertrouwen wilt terugwinnen, moet je vooral transparant durven zijn en niets willen verbergen. En ook geen rechterlijke uitspraken negeren, zinloos doorprocederen tegen machteloze burgers en overbelaste ambtenaren vooral laten werken voor jouw imago. Het gaat niet om jou, maar om het algemeen belang. Jij voert enkel uit.

App-verkeer tussen bewindspersonen is onlangs ‘geheim’ verklaard, want gevaarlijk voor de ‘eenheid van het kabinetsbeleid’. Weer een besluit dat in strijd is met alle bestaande openbaarheids- en archiefregels, aldus hoogleraar staatsrecht Wim Voermans.

Overheid, kom nou eens uit die kramp. Wees transparant over besluitvorming en ook over wie daar invloed op heeft. Dat geeft vertrouwen. Stel in plaats van de zoveelste communicatiemedewerker meer informatie-ambtenaren aan. Of is er echt zoveel dat het licht niet mag zien?