Tijdens coronahysterie moeten gemeenten aan de slag

Intussen bestookt het crisisbombardement onverdroten de samenleving met dagelijkse doden- en beddencijfers, RIVM duidingen, veiligheidsregio’s en acute zorg. Met de altijd groeiende stille overheidswens om mensen in bedwang te houden verandert samendoen in decreten. Met filmende controle auto’s op straat om te beboeten doemt ‘Das Leben der Anderen’-beeld op. Bovenaan staat dappere Dodo met een ‘StasiApp’ voor een doelgroep waarvan meer dan de helft geen smartphone heeft. Zoals altijd blijken slappe knieën doorslaggevend. Leraren krijgen hun zin en scholen zijn dicht. Gesteund door ‘zelfbenoemde viroloog’ politici is het wachten op dragen van schijnveilige mondkapjes.

Korte termijn winnaars zijn milieu, digitaal werken en multinationals. Voor economische steunmaatregelen bestaat geen zorgvuldig RIVM. Goed bedoelde ‘generieke’ en ‘moest snel’ beslissingen vallen dus dom uit. Miljarden voor ‘to-big-to-fail’-bedrijven. Flexwerkers, bijbaanstudenten, arbeidsongeschikte met klein bedrijfje, inkomensafhankelijke zorgmedewerkers, arbeidsmigranten, mensen die hun kinderen of ouders weer even in huis halen, deel ZZP-ers, bijverdienende pensionado’s en alleenstaande ZZP-ers met kinderen blijken de klos te zijn.

Zoals in jaren 30 van de vorige eeuw nu geen van daken springende miljonairs. Banken en accountantsfirma’s draaien overuren zodat het Bill Gates miljardairsgilde haar belastingparadijzen tijdig bereikt. Met de naïeve oproep geen steunmisbruik te maken wordt Nederland kaal geplukt. Miljarden winst makende multinationals hebben hun reserves verbrast aan hoge dividenduitkeringen. Intussen zijn hun leveranciers de dupe. Opgerekte betaaltermijnen of uitstellen van betalingen zijn schering en inslag. Sommige MKB-ers gaan trouwens ook niet vrijuit. Degenen die om het hardst piepen hebben in de vette jaren hun winsten overgeheveld naar privérekeningen.

Nu is de wind gedraaid. Als de neerslachtigheid, wanhoop en angst omslaat in boosheid komen uit alle hoeken en gaten belangenorganisaties in het geweer. Sociale kletskamers en virtuele vergadercircuits draaien op volle toeren. Ongehoorzame vakbonden, pensionado’s, scholen, kleine winkeliers, ZZP-ers, intelligente burgers en horeca keren zich steeds sterker tegen de staatsdwang. Met de dag wordt helderder dat een tijd van stijgende werkloosheid, faillerende bedrijven en ontregelde overheidsfinanciën is aangebroken.

Dit is nog maar het begin. Als binnenkort door het spekken van de hand ophoudende belastingontwijkende multinationals de pensioenfondsen en spaarrekeningen worden geplunderd is de beer los. De samenleving zal zich massaal richten tegen de Rijkssinterklazen. Voor overname van de maatschappelijke regietaak door de eerste overheid is dit de ´permissive condition´. Gemeenten die de laatste 20 jaar hebben geïnvesteerd in regieteams zijn al aan overname van deze maatschappelijke regietaak begonnen.

Hun vaardige regisseurs kunnen politiek behendig beleid ontwikkelen voor de huidige onvoorspelbare, disruptieve en onzekere samenleving. Zij weten hoe spelregels te bepalen in de met de dag complexer wordende omgeving. Bovenal zijn zij in staat spin in het web te blijven tussen data en informatie dat voortdurend door belangengroepen en inwoners ter discussie wordt gesteld. Deze nu geoccupeerde lokale overheden zullen samen met hun inwoners, bedrijven en maatschappelijke instellingen de zaak weer op de wagen brengen.

Piet van Mourik
Lees hier alle columns van Piet van Mourik