Banden Turkse en Nederlandse gemeenten bekoeld

Stedenbanden tussen Nederlandse en Turkse gemeenten zijn na de ‘Turkije-rel’ van maart 2017 steeds vaker bekoeld of afgeschaft. Twee van de zes gemeenten met een Turkse stedenband hebben deze al opgedoekt. Andere stedenbanden met Turkije staan op een laag pitje. Alleen Amsterdam lijkt een uitzondering op de regel te vormen.

Voorbij

Dit blijkt uit een rondgang van Binnenlands Bestuur langs alle gemeenten met een stedenband of samenwerkingsverband in Turkije. Tot aan de ‘Turkije-rel’ van maart 2017 hadden zes Nederlandse gemeenten een band met een zustergemeente in dat land, maar nu zijn het er nog vier. In Almelo hield de vriendschapsband met Denizli na maart 2017 op te bestaan. Zo viel bij de Twentse gemeente een brief uit de West-Turkse stad op de mat waarin stond dat de stedenband voorbij was. De reden was de Turkije-rel, die vlak voor de Nederlandse Tweede Kamerverkiezingen in Rotterdam ontstond toen de Turkse minister van Gezinszaken haar aanhangers in de Maasstad wilde toespreken. De Nederlandse regering was daar tegen. Haar werd de toegang tot het Turkse consulaat ontzegd, waarna zij rechtsomkeert moest maken naar Duitsland – van waaruit ze eerst per auto was vertrokken. Boze Turkse Nederlanders raakten slaags met de ME en er werden charges verricht.

Bevroren

In de dagen na de rel gooiden Nederlandse en Turkse politici met modder naar elkaar. Zo liet de burgemeester van Gaziantep per brief aan collega Hubert Bruls (CDA) van Nijmegen weten dat de stedenband verbroken zou worden indien het bestuur van de Keizerstad het handelen van de Nederlandse regering niet zou veroordelen. Bruls stede daarop ‘geen centimeter’ in te gaan op de eisen uit Gaziantep en vond de opstelling van het kabinet tegenover de Turken ‘zeer gerechtvaardigd’. Wel wilde Bruls de rust bewaren in Nijmegen onder Turken en niet-Turken. Daarna is de relatie met Gaziantep toch niet beëindigd, maar wel bekoeld, zo laat een woordvoerder weten. ‘In 2016 zou er een Nijmeegse adviesraad komen voor scholen die subsidie wilden aanvragen voor projecten in Gaziantep. De adviesraad is er niet gekomen door de ontwikkelingen rond de coup in hetzelfde jaar en door de Turkije-rel van maart 2017. Alles kwam stil te liggen. De stedenband is momenteel bevroren en we hebben geen zicht op een ontdooiing.’

Herijken

De gemeente Delft heeft zelf haar conclusies al getrokken over de stedenband die zij had met het Turkse Adapazari. De gemeenteraad nam in november 2017 het collegevoorstel Internationaal Beleid 2018-2010 aan en draaide de samenwerking met Turkije de nek om. ‘De gemeente wil het internationaal beleid herijken om beter te kunnen aansluiten bij de hedendaagse positie en ambities van Delft in internationaal verband’, luidt het. De stedenband met Adapazari sluit volgens het college niet langer aan met de eisen van nu. Delft wil economisch profiteren van stedenbanden, wil ter plaatse projecten opzetten en wil de ‘internationale bevolking en bedrijven nog beter faciliteren’. Ook zijn het anno 2018 vooral de bewoners die zelf de banden organiseren, bijvoorbeeld middels eigen stichtingen. De gemeente is niet langer leidend. Daarom heeft Delft alle steden- en vriendschapsbanden opgezegd, ook die met Adapazari. Wel is de Stichting Partnerstad Delft Adapazari blijven bestaan.

Geen contact

In sommige gemeenten zijn de Turkse stedenbanden nog enigszins levend. Alkmaar kent al jarenlang een stedenband met de Turkse gemeente Bergama. Momenteel is de relatie stabiel. ‘Er is op bestuurlijk niveau sinds 2016 geen contact geweest tussen Alkmaar en Bergama’, aldus een zegsvrouw. Het niet hebben van contact heeft volgens de gemeente Alkmaar niets te maken met de Turkije-rel of de huidige Lira-crisis in Turkije. ‘De bestuurlijke contacten hebben de laatste jaren aan beide zijden geen hoge bestuurlijke prioriteit genoten. Er zijn wel uitwisselingen tussen scholen geweest.’ Naast Alkmaar onderhoudt ook Amsterdam een samenwerkingsverband met het stadsdeel Sisli in Istanbul. Ondanks de situatie in Turkije blijft die verstandhouding prima, aldus de woordvoerder van burgemeester Femke Halsema (GroenLinks). ‘De samenwerking is er gewoon en die verandert niet. Die hebben we al een tijd en die is goed. Het is niet zo dat naar aanleiding van de activiteiten daar de relatie is veranderd.’ In de gesprekken die de Amsterdamse ambtenaren hebben met hun Turkse collega’s komt de huidige politieke situatie en de Lira-crisis in Turkije niet ter sprake. ‘We zijn daar positief over en dat blijft zo.’