Sleutelen aan lokaal bestuur moet in samenhang

Het lokale bestuur moet worden versterkt om het hoofd te kunnen bieden aan alle ontwikkelingen die op gemeenten afkomen. Dat moet echter wel in onderlinge samenhang gebeuren. Er moet niet aan afzonderlijke onderdelen worden gesleuteld.

Meer kwaad dan goed

‘Een geïsoleerde aanpak van losse onderdelen van het openbaar bestuur brengt meer kwaad dan goed. Het is net als met een muur waaruit een steen wordt gewrikt’, beklemtonen de voorzitters van de belangenverenigingen van burgemeesters, wethouders en raadsleden in een brief aan informateur Marriëtte Hamer en in een opiniestuk op de site van Binnenlands Bestuur.

Financiële druk

Door diverse maatschappelijke en politieke-bestuurlijke ontwikkelingen worden steeds hogere eisen gesteld aan het openbaar bestuur. ‘Denk aan de uitbreiding van het gemeentelijke takenpakket door de verschillende decentralisaties, de toegenomen financiële druk op gemeenten en de verdergaande regionalisering. Maar denk ook aan de fragmentatie en polarisatie in de samenleving en de politiek, de toename van nieuwe politieke partijen en de uitdagingen op het gebied van ondermijning’, schrijven Liesbeth Spies, Marcelle Hendrickx en Bahreddine Belhaj. Zij zijn voorzitters van respectievelijk het Nederlands Genootschap van Burgemeesters, de Wethoudersvereniging en de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.

Nauw verbonden

Om al die ontwikkelingen het hoofd te kunnen bieden is een brede aanpak nodig, gericht op

versterking van het lokale bestuur, schrijven de drie voorzitters. Maar wel een die ‘het hele openbare bestuur in onderling verband beschouwt – van gemeenteraad tot wethouder, van burgemeester tot college.’ Losse plannen over bijvoorbeeld de aanstellingswijze van de burgemeester – waarover momenteel discussie wordt gevoerd – is wat de drie voorzitters betreft uit den boze. Het burgemeestersambt is nauw verbonden met onder meer de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders.

Invloed op positie

‘Iedere substantiële wijziging die wordt aangebracht in het ambt van burgemeester heeft daardoor invloed op de rollen en posities van andere spelers in en rond de lokale democratie. Ook hun positie wijzigt daardoor. Denk bijvoorbeeld aan de positie van de gemeenteraad. Maar ook aan het collegiale bestuur van het college en de verhouding met de wethouders, die door de gemeenteraad worden benoemd’, aldus de drie voorzitters in hun brief aan de informateur.

Samenhangende visie

Een krachtiger lokaal bestuur is dus hard nodig, maar ideeën en voorstellen daartoe worden tot nu toe onvoldoende in samenhang bezien. De drie voorzitters pleiten in hun brief aan de informateur voor een integrale benadering van het openbaar bestuur. ‘Hiermee kan een samenhangende visie op de toekomst van de lokale democratie en het bestuur in brede zin worden ontwikkeld en een stevige impuls worden gegeven aan het gehele bestel.’