Republikeinen

Het is meer een soort verwantschap in het belijden van het gelijkheidsideaal. De ene mens staat niet boven de andere en het verwerven van een positie op grond van erfelijkheid is onwenselijk. Soms komt er een lid bij, zoals onlangs mijn zeer gewaardeerde collega Amanda Kluveld.

Soms zegt er een lid op, zoals onlangs de door mij evenzeer gewaardeerde mediëvist Frits van Oostrom. Hij moet straks een representatief klusje klaren bij de troonsoverdracht en daarom vond hij het niet passend lid te blijven. Door de andere leden van het Genootschap wordt daar wat over gegiebeld, maar voor de rest: sans rancune.

Zelf denk ik dat het één het ander niet uitsluit. Er zijn ook leden van het Genootschap die met een zekere trots een koninklijke onderscheiding dragen. De reden dat het actieplan van het Genootschap niet erg militant is, ligt erin dat men de bal het werk wil laten doen. Zo lang de Oranjes populair zijn bij de bevolking heeft het weinig zin fanatiek naar een republiek te streven. Het Genootschap ziet de republiek als een langetermijnproject.

De nakende republiek is zoiets als de klimaatsverandering. Die komt eraan en misschien valt er iets te sturen, maar veel invloed heb je er niet op. Momenteel ziet het ernaar uit dat de klimaatsverandering eerder komt dan de republiek. Wel kijkt het Genootschap altijd met interesse naar wat ik nu maar even de koninklijke barometer noem. Die barometer meet de populariteit van de Oranjes. Er zijn periodes dat de barometer oploopt en er zijn periodes dat de barometer daalt. In het verloop zijn vaste patronen te ontdekken.

Zijn leden van het Koninklijk Huis verwikkeld in een of ander schandaal, of laten zij voor veel geld een duur huis bouwen aan een buitenlands strand, dan daalt de barometer. Vindt er een koninklijke geboorte of trouwerij plaats dan gaat de barometer steevast omhoog. Het volk ziet graag royalty, vooral in gebeurtenissen die het volk zelf ook treffen of zouden kunnen treffen. Afgelopen weken bleek opnieuw dat een ramp goed is voor de populariteit van het staatshoofd.

Uit een peiling van Maurice de Hond - geen lid van het Genootschap - kwam naar voren dat de sympathie voor Beatrix na de aanslag in Apeldoorn is gegroeid. Vóór de fatale Koninginnedag vond 72 procent van de Nederlandse bevolking het staatshoofd sympathiek, terwijl dat getal na de aanslag groeide tot 81 procent. Ook vonden meer mensen (44 procent) dat de koningin dichter bij het volk was komen te staan dan daar voor (30 procent). In tijden van verdriet groeit de aanhankelijkheid van het volk tot het Koninklijk Huis, dat is een sociale wet.

Naar de cijfers van De Hond kun je met een cynisch oog kijken, maar dat zal ik niet doen. Zonder al te veel te doen, heeft ons staatshoofd zich van haar beste kant laten zien, daar in Apeldoorn. Ik moest denken aan het woord van de Chinese wijsgeer Lao Tse, die heeft gezegd: ‘Het hoogste dat de mens gegeven is, is onsterfelijk te worden zonder dat de onsterfelijkheid het doel is geweest.’ Daarbij doelde Lao Tse niet alleen op keizers en koningen, maar evenzeer op mensen uit het gewone volk. Ook het Republikeins Genootschap wenst onze koningin een lang en gelukkig leven toe.