CDA heeft weer meeste integriteitsaffaires

Het CDA is voor het derde jaar op rij de partij met de meeste integriteitskwesties: 12. Dat meldt Follow the Money. De politieke integriteitsindex telde over 2022 een recordaantal van 75 affaires. Veelvoorkomend waren ongewenste omgangsvormen en misbruik van informatie. Het grootste probleem is belangenverstrengeling, zoals dubbelfuncties en privébelangen van politici.

Recordjaar

De politieke integriteitsindex (PII), die sinds 2013 jaarlijks integriteitsschendingen door politici monitort, schommelt al jaren rond de 50 affaires: 52 in 2021, 45 in 2020. Met 75 integriteitsaffaires was 2022 een recordjaar. De hoge score heeft verschillende oorzaken. Er was en is veel aandacht voor grensoverschrijdend gedrag. Dat leidde tot de affaires rond Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib en de Kamerleden Gijs van Dijk (PvdA) en Nilüfer Gündoğan (Volt). Negentien affaires gingen over ongewenste omgangsvormen.

Belangenverstrengeling

Daarnaast is er toenemende aandacht voor belangenverstrengeling, meldt FTM dat de index dit jaar voor het eerst publiceert. Met 32 affaires was ‘onverenigbare functies’ de grootste categorie. Zo berichtte FTM over het Limburgse Statenlid Roel van Bijnen (PVV) dat meestemde over de toekomst van Maastricht Aachen Airport, terwijl hij daar werkt als opperwachtmeester bij de Koninklijke Marechaussee. Als politicus kan hij zodoende direct invloed uitoefenen op zijn eigen werk.

Lul

Vanaf de start van de politieke integriteitsindex in 2013 stond de VVD ieder jaar op één, maar vanaf 2020 is het CDA de partij met de meeste affaires. Voor het derde jaar op rij behoudt het CDA die positie. FTM noemt onder andere Hugo de Jonge, ‘die Sywert van Lienden de inmiddels beruchte mondkapjesdeal gunde om hem de mond te snoeren’, en Mark Slinkman, burgemeester van Berg en Dal, die CDA-raadslid Wim Bakker voor ‘lul’ en ‘gladjanus’ uitmaakte. De VVD staat op de tweede plek, maar heeft volgens het journalistieke platform wel de prominentste politicus, namelijk premier Mark Rutte, die het wissen van sms’jes op zijn Nokia ‘realtime archivering’ noemde.

Stikstof

Voor de toename van het aantal affaires bij het CDA is niet één heldere oorzaak te geven. Het ging om een ‘bonte verzameling kwesties’. Zo deed de gemeente Teylingen aangifte tegen raadslid Joep Derksen, omdat hij een nieuw rijbewijs had aangevraagd, terwijl de Franse politie zijn rijbewijs had ingevorderd wegens te hard rijden. De meeste affaires speelden in de lokale politiek. Zo stemden verschillende CDA’ers met landbouwbelangen als Statenlid mee over het stikstofbeleid. Dat is tegen de integriteitscode van de meeste provincies. In Gulpen-Wittem wilde kandidaat-wethouder Roger Cratsborn zijn advocatenpraktijk aanhouden, maar geen afspraken maken over hoe hij het dacht te combineren met het wethouderschap. Het CDA trok Cratsborn daarom terug als wethouder.

Nevenfuncties

FTM noemt ook wethouder Lennart van der Linden (Echt voor Barendrecht). Die bleek vorig jaar als vastgoedondernemer zaken te doen met zijn eigen gemeente. Het feit dat de burgemeester daarna geheimhoudingsplicht legde op de kwestie gaf de indruk dat het probleem moest worden ‘weggemasseerd’. En terug naar het CDA: toen de gemeente Den Haag de nevenfuncties van alle nieuwe raadsleden doorlichtte bleek raadslid Kavish Partiman te werken als belangenbehartiger en adviseur voor Neprom, belangenvereniging voor projectontwikkelaars, waar onder meer Heijmans en woningcorporatie Staedion bij zijn aangesloten. Hij stapte daarop uit de commissie die de raadsenquête voorbereidt naar een groot sloop- en bouwproject, waar Heijmans en Staedion bij betrokken zijn.