BING en Boet vangen bot bij rechter
Ex-topambtenaar Hans Boet van de gemeente Schiedam krijgt geen voorschot van een half miljoen euro van Bureau Integriteit B.V. (BING). Op zijn beurt mag BING niet alle gemaakte proceskosten verhalen op de gemeente Schiedam.
Bureau Integriteit B.V. (BING) hoeft geen half miljoen voorschot te betalen aan de Schiedamse ex-topambtenaar Hans Boet, maar op zijn beurt mag BING niet alle gemaakte proceskosten op de gemeente Schiedam verhalen.
Twee zaken
Dat is de uitkomst van een kort geding waarin de rechter moest oordelen over twee zaken: of Boet van BING een half miljoen euro voorschot mag vragen op zijn gevraagde schadevergoeding van 1,1 miljoen en of BING die kosten en overige proceskosten op de gemeente Schiedam mag verhalen. Boet eist van BING en voormalig BING-directeur en onderzoeker Jaap ten Wolde schadevergoeding wegens geleden schade door bevindingen over hem in een BING-rapport uit 2011. Zijn klachten werden eerder door de Accountantskamer deels gegrond verklaard. Ten Wolde kreeg een maatregel aan zijn broek.
Executieverkoop
Boet vroeg Ten Wolde en BING in het kort geding alvast om een voorschot op de schadevergoeding, omdat hij niet langer aan zijn financiële verplichtingen kan voldoen. Er dreigt zelfs executieverkoop van zijn huis. BING en Ten Wolde wilden dat de rechter Boet niet-ontvankelijk zou verklaren of zijn vordering zou afwijzen. Ze vonden de zaak niet geschikt voor een kort geding en zagen ook geen spoedeisend belang. Verder betwistten ze de aantijgingen van Boet jegens het rapport net als de omvang van de schade en zagen ze geen causaal verband met zijn ontslag.
Niet vanwege rapport ontslagen
De rechter honoreerde vandaag wel degelijk het spoedeisende belang voor Boet. Verder stelt hij dat BING ten onrechte een aantal belastende conclusies over Boet heeft getrokken in zijn rapport, maar dat een aantal andere belastende conclusies wel terecht zijn. Boet heeft niet hard kunnen maken dat hij vanwege het rapport is ontslagen. Volgens de rechter stelde hij zelf dat het gemeentebestuur na verschijning van het rapport schoon schip heeft willen maken en dat daarom de hele ambtelijke top, waaronder hij, is vervangen. Mogelijk zou Boet dus hoe dan ook plaats hebben moeten maken.
Geen verband met BING-rapport
De gemeente heeft Boet weliswaar geschorst vanwege de uitkomsten van het BING-rapport, maar in de vaststellingsovereenkomst die later met hem is gesloten staat niet dat dit ook de reden is voor beëindiging van het dienstverband. De gemeente heeft zelf naderhand ook nog een onderzoek naar Boet ingesteld. Daarvan is de uitkomst onbekend. Omdat Boet geen personeels- of ontslagdossier in het kort geding heeft ingebracht, kan de rechter een andere reden voor ontslag niet uitsluiten. Hij ziet geen direct causaal verband tussen het BING-rapport en het ontslag en wijst de vraag om een voorschot door Boet dus af. Hij moet de proceskosten van ruim 4500 euro betalen.
Voortbestaan BING mogelijk in geding
Tegelijkertijd deed de rechter uitspraak in een tweede zaak: de door de gemeente Schiedam geweigerde vrijwaring van BING op aanspraken van Boet. Ook BING en Ten Wolde hebben spoedeisend belang bij een toewijzing, oordeelde de rechter. Mochten zij het voorschot aan Boet hebben moeten betalen, dan was het voortbestaan van Bureau Integriteit B.V. in gevaar gekomen. Ook is niet zeker of de aansprakelijkheidsverzekering zou uitkeren nu hun verzekeraar de dekking van de schade ter discussie heeft gesteld.
Toerekenbaar tekortgeschoten
Volgens de gemeente Schiedam zijn Ten Wolde en BING toerekenbaar tekortgeschoten, omdat ze de opdracht niet naar behoren hebben uitgevoerd. Hen valt volgens de gemeente "grove schuld" te verwijten, waardoor hun eigen algemene voorwaarden die hen van aansprakelijkheid vrijwaren niet meer gelden. De rechter wijst de vordering van BING en Ten Wolde op de gemeente Schiedam uiteindelijk af, omdat ze geen voorschot hoeven te betalen aan Boet.
Onvoldoende onderbouwd
Ook de vordering dat de gemeente gemaakte en nog te maken kosten in juridische procedures van Boet tegen BING zou moeten betalen wijst de rechter af. Over nog te maken kosten kan hij in kort geding niet beslissen. Over al gemaakte kosten heeft BING onvoldoende onderbouwd waarom de gemeente die zou moeten betalen. Volgens hun eigen voorwaarden dienen zij kosten die verband houden met (ten dele) gegrond verklaarde tuchtklachten zelf "naar rato" te betalen. BING is de gemeente Schiedam inzake Boet nog bijna 8000 euro verschuldigd.
Vorderingen afgewezen
De hoogte van de gemaakte kosten door BING tegen vorderingen van Boet in civiele procedures, zoals bovenstaande, heeft het bedrijf niet gesteld. Toewijzing zou volgens de rechter een (ongeoorloofd) declaratoir karakter hebben. Bovendien geldt volgens de rechter dat BING bij de uitvoering van het onderzoek mogelijk tegenover de gemeente tekort is geschoten. De rechter kan, gezien de voorwaarden van BING hierover (naar rato), niet vaststellen hoeveel kosten, in verband met hun eventuele tekortschietend handelen, voor rekening van BING moeten blijven. De rechter wijst de vorderingen van BING en Ten Wolde af. Zij moeten de proceskosten van ruim 1400 euro betalen.
Intussen zien we de trend ontstaan dat het bureau ook overhoop komt te liggen met opdrachtgevers over de (onterecht) doorberekende kosten en over het verleggen van schadeclaims van gedupeerden als gevolg van hun gebrekkig onderzoek. In dit geval de eigen clientèle zelfs gedagvaard in de vorm van de gemeente Schiedam, interessant, ook voor de VNG om haar ex-dochter bezig te zien tegen een lid dat zwaar in de problemen kwam door een onderzoeksrapport dat de toets der kritiek niet kan doorstaan. Dat laatste vindt intussen ook de gemeente Schiedam zelf want NIEUW: “BING toerekenbaar tekortgeschoten, dus grove schuld”. En ja dan moet BING maar zelf voor de schadeclaims opdraaien want dat niveau van onderzoek (waaronder dus niet-objectief en niet-integer t.o.v. ambtenaar Boet, sic!) had de gemeenteraad niet besteld. Die narigheid hoefde de gemeente niet te verwachten van een bureau dat zich als integer en deskundig presenteert, zelfs marktleider op dit onderzoeksgebied, toch? Maar door de afwijzing van een schadevoorschot aan de heer Boet komt BING er voorshands mee weg.
BING ligt intussen dus ook met opdracht gevende gemeenten in dispuut over de gevolgen van eigen fouten (bekend zijn ook discussies met Borne en Wassenaar over procedurekosten) en zelfs met de eigen aansprakelijkheidsverzekering is er discussie. Die heeft natuurlijk ook geen zin om voor schade op te draaien van gedupeerden al zou men denken dat BING daar nu juist voor verzekerd is. Als dat zo blijft wordt het link voor BING. Als de gemeenten van enige rechter niet op grond van de kleine lettertjes hoeven op te draaien voor extra kosten en niet voor gevolgschade door de fouten van BING en de verzekering dekt die schade niet, dan komt het voortbestaan van het integriteitsbedrijf Bureau Integriteit B.V. in gevaar, zo lezen we. Dan raakt de pot leeg en misschien valt ook de commerciële integriteitsproductie bij BING stil zodat er niet meer kan worden geleverd aan de klanten in gemeenteland. Of zou dat niet zo rampzalig zijn voor de klandizie als het lijkt, want slechts het logische evenwel catastrofale gevolg van een of meer stappen op een hellend vlak, de fout waar BING de klandizie steeds zo goed voor waarschuwt? Zou kunnen. In Schiedam lijkt zo’n foute stap duidelijk gezet te zijn, waar immers de betrokkenheid van hoofdambtenaar Hans Boet kennelijk niet alleen niet-zorgvuldig en niet-deskundig werd onderzocht en gerapporteerd maar ook nog niet-objectief en niet-integer, ai. Volgens de hoogste tuchtrechter dus onomkeerbaar vaststaand.
Verdorie dat doet een gewone trendwatcher plots vermoeden dat hier een bureau aan het werk is geweest dat professioneel vriendjespolitiek lijkt te hebben bedreven tijdens een onderzoek naar vriendjespolitiek in Schiedam, want niet-objectief betekent subjectief, is partijdig. Nou daar mag dan bij de oude VNG-moeder 7 jaar na het heenzenden van de integriteitsdochter alsnog spontaan een angstcultuur door ontstaan over het bureau. Dan is het niveau toch flink gezakt na het verhandelen (verkwanselen aan het bedrijfsleven?) van de VNG-aandelenpositie in 2008, toen nog onder VNG-directeur en medeoprichter van BING de heer Pans en onder bestuursvoorzitter mevrouw Jorritsma. Best lastig dan voor de VNG om in een sfeer van belangenvermenging de geschetste trends te moeten meemaken. Het bestuur kan door de verkoop achteraf moeilijk gaan roepen dat het oppassen is voor de leden voor kwalitatief gebrekkig onderzoek en het zelf moeten opdraaien voor de schade daarvan. Vervelend toch die vermenging van commerciële belangen in het publieke domein. Je kunt er als bestuurder niet meer vrij over oordelen en er dus eigenlijk maar slimmer voor wegduiken. Maar best is het niet voor veel gemeenten, zo wijzen de perikelen uit. Het lijkt al jarenlang een zuivering in het integriteitbeleid van VNG en BZK te blokkeren want de geluiden zijn niet van gisteren, de trend heeft zich langzaam opgebouwd, en jammer voor alle VNG-leden ook, maar misschien letten die intussen zelf wel beter op.
En wat nu met de arme Hans Boet? Hij werd (mede) slachtoffer van een nogal onbehoorlijk integriteitrapport en verloor naar verluidt met een prima staat van dienst tot dat 'slecht rapport' zijn baan, na eerst een schorsing. Hij zou uitsluitend door het rapport voor het blok zijn gezet om een vertrekregeling te accepteren, en zag zo zijn carrière ernstig gebroken, zijn beroepseer ontnomen, en zoiets heeft vergaande en langdurige persoonlijke gevolgen, dat blijkt wel extra uit deze zaak. Hij had gewoon geprobeerd om in zijn positie en volgens zijn verantwoordelijkheid zo eerlijk mogelijk mee te werken, maar dat brak hem kennelijk op bij de onderzoekers bij hun verwerking, analyse en kennelijk ‘hinein interpretieren’ van resultaten. De tuchtrechters hebben dat doorgeprikt. De voorzieningenrechter heeft dat in deze spoedzaak nog wat anders gezien en terughoudend geoordeeld in deze pas eerst stap van de juridische schadetrajecten als gevolg van het BING-rapport. De rechter heeft nog net niet helemaal overtuigd de som van 1 +1 = ? kunnen maken om de causaliteit te erkennen. Gelukkig voor Hans Boet is er de herkansing om de rechtbank met beter huiswerk in een bodemprocedure alsnog te overtuigen, en tegelijk allicht ook voor de gemeente Schiedam. Het recht is ooit ver te zoeken, maar de feiten maken het recht en bv. niet uitvluchten en verdraaiingen want die door te prikken.
Dus dit zal nog niet gedaan zijn. Goed voor de heer Boet en goed voor de integriteit als de onderste steen boven komt, dus ook goed voor BING toch?