Niet alle stukken in dossier rechtszaak Klein-Berends

Een of meerdere documenten die de Gelderse commissaris van de koning John Berends in de rechtszaak over het ontslag van waarnemend burgemeester Eppie Klein van Scherpenzeel heeft ingediend, maken geen deel uit van het dossier. De Arnhemse voorzieningenrechter noch Klein mogen die stukken namelijk inzien.

Beperkte kennisneming

De advocaten van Stibbe, die cdk Berends voor deze rechtszaak in de arm heeft genomen, hadden bij een of meerdere documenten de rechter gevraagd om ‘beperkte kennisneming’. De behandelend rechter mag de stukken dan wel inzien en bij zijn beoordeling betrekken, maar de ‘dagende’ partij niet. Dat is in dit geval Klein, die de rechter heeft verzocht het ontslagbesluit van Berends op te schorten. Een andere dan de voorlopige voorzieningenrechter in deze zaak, heeft geoordeeld dat bepaalde documenten inderdaad alleen onder ogen mogen komen van de behandelend rechter. Onder voorwaarde van instemming van de dagende partij. Dat hebben de advocaten van Klein geweigerd.  

Geen staatsgeheimen

‘Wij hebben aangegeven dat – ervan uitgaand dat het hier gaat om gespreksaantekeningen of iets dergelijks – wij die dan ook willen zien. We vinden het niet wenselijk dat alleen de rechter die stukken zou lezen, zonder dat wij weten wat erin staat’, laat een van de advocaten van Klein, Arjan Klaassen van BVD Advocaten, desgevraagd weten. ‘Het gaat hier immers niet om staatsgeheimen of stukken van de AIVD of zo.’

Gespreksaantekeningen

Het is onduidelijk om hoeveel documenten het gaat en waarover die gaan. Op basis van de zitting van donderdag heeft Klaassen de indruk dat het om gesprekaantekeningen van de kabinetschef van cdk Berends gaat. Zij is bij alle gesprekken tussen Berends en Klein aanwezig geweest, die tussen begin juli en het ontslag van Klein op 7 oktober zijn gevoerd. Maar hij weet het niet zeker. ‘De documenten zijn buiten de procedure gebleven. Bij gebrek aan wetenschap kan ik daar dus geen uitspraak over doen.’ De advocaten van Stibbe willen, zo lang de zaak onder de rechter is, geen commentaar geven en geen vragen beantwoorden. Ook de door hen ingediende stukken die wel aan het dossier zijn toegevoegd, willen zij niet vrijgeven.

Opiumwet

Het komt ‘met enige regelmaat’ voor dat een van de 'strijdende' partijen bij de rechtbank stukken indient waarvan die partij niet wil dat de tegenpartij daar kennis van neemt, stelt een woordvoerder van de rechtbank Arnhem. Die stukken mogen dan alleen door de rechter die de zaak inhoudelijk behandelt, worden ingezien en bij zijn beoordeling worden betrokken. Een andere rechter moet van te voren toetsen of die ' beperkte kennisname' geoorloofd is. Dit bepaalt artikel 8:29 van de Algemene wet bestuursrecht. ‘Je kunt dan denken aan het sluiten van een woning op grond van de Opiumwet, waar verweerder een proces-verbaal van de politie wil overleggen waarin bijvoorbeeld informatie staat over opsporingsactiviteiten of namen of iets dergelijks’, aldus de woordvoerder.

Voordeel

Als de ‘tegenpartij’ niet instemt met die beperkte kennisname kan de rechter niets met die stukken. Tijdens de zitting kan de rechter nogmaals vragen of de stukken niet alsnog aan het dossier kunnen worden toegevoegd. Als dat gebeurt, kunnen zowel de rechter als de tegenpartij de stukken lezen. Als de partij blijft bij ‘beperkte kennisname’ worden de betreffende stukken niet aan het dossier toegevoegd. Dat is in het voordeel van de ‘tegenpartij’, stelt de woordvoerder van de rechtbank. ‘Omdat de stukken vaak het standpunt van verweerder (in dit geval cdk Berends, red) onderbouwt en de rechter daar geen kennis van kan nemen.’

Heroverweging

Tijdens de rechtszaak donderdag heeft de rechter inderdaad aan Berends gevraagd om een aantal gesprekverslagen alsnog aan hem en de advocaten van Klein te geven. Aanvankelijk wilde Berends dat niet, omdat het om vertrouwelijke gesprekken gaat. Toch is het korte verslag van het gesprek op 7 oktober, waarin Berends waarnemer Klein zijn congé gaf, aan de rechter en de advocaten van Klein overhandigd. Daarin staat grofweg dat Berends waarnemer Klein liet weten voornemens te zijn Klein te ontheffen uit zijn waarnemerschap. Dat was ‘ononderhandelbaar’, had Berends daaraan toegevoegd, al stelde hij pas na het gesprek een knoop te zullen doorhakken. ‘Ik lees hierin niet (het gesprekverslag, red.) dat u openstaat voor een heroverweging’, reageerde de rechter daarop.  

De uitspraak van de voorzieningenrechter staat gepland voor 26 november, maar komt mogelijk eerder.