Rampzalige communicatie
Nederland heeft veel overheid, veel diensten, afdelingen, heel veel procedures en prachtige samenwerkingsschema’s. Dat bleek maar weer eens toen het bedrijf Chemie-Pack in de gemeente Moerdijk in vlammen opging. Een grote zwarte wolk verduisterde de hemel en iedereen vroeg zich af of al die verbrande chemicaliën een risico voor de volksgezondheid vormden.
De woorden ramp en crisis vielen snel. Onderdeel van zo’n calamiteit is dat de autoriteiten, want zo laten zij zich graag noemen in zo’n situatie, de bevolking informeren over wat er gaande is en wat te doen. Zoiets heet crisiscommunicatie. Landelijk hebben we daar het Nationaal CrisisCentrum (NCC) voor dat met de site crisis.nl en alarmnummers de bevolking moet informeren. Natuurlijk raakten site en telefoonlijnen overbelast.
Provinciaal zijn daar regionale rampenzenders voor, die weinig of geen nieuws kregen. En lokaal konden er vlugschriften worden uitgedeeld en ‘geluidswagens met vastgestelde teksten’ worden ingezet. Zo schrijft het rampenplan voor.
Inmiddels weten we dat bij alarmfase GRIP 3 de lokale burgemeester, die van Moerdijk, de calamiteit mag coördineren en mag roepen dat ‘er geen gevaar is voor de volksgezondheid’.
Bij GRIP 4, de hoogste alarmfase, mag de burgemeester van Breda, die aan het hoofd van de veiligheidsregio staat, het stokje van zijn Moerdijkse collega overnemen om een realistischer beeld van de risico’s voor de volksgezondheid te schetsen. Maar dan is iedereen al ernstig verontrust, omdat via de media duidelijk is geworden dat er wel degelijk hoge concentraties van gevaarlijke stoffen zijn neergeslagen.
Omdat de zwarte wolk ook uitwaaierde over een andere veiligheidsregio heeft de belangrijkste burgemeester daar, die van Dordrecht, ook recht op een eigen communicatiebeleid.
Later zouden een waterschap, het Openbaar Ministerie, het RIVM, twee ministers, de provincie, de GGD, en ik zal nog wel een aantal instanties zijn vergeten, ook nog een duit in het zakje doen.
Ondertussen negeren al die instanties de sociale media. Via Twitter en Facebook gaat elk niet gecheckt feitje een eigen leven leiden, maar gelukkig hebben dé autoriteiten daar geen notie van. Tja, en dan is het een zooitje, om het maar even plat uit te drukken. Natuurlijk moet er dan minimaal een kop rollen, en daarvoor stelde de tegen zijn pensioen aan zittende burgemeester van Moerdijk zich beschikbaar. Exit: Wim Denie. Probleem opgelost! Of...?
Nu volgen de evaluaties en onderzoeken over hoe het zo mis kon gaan. En dan? Waarschijnlijk komt er een nieuwe autoriteit op het gebied van de crisiscommunicatie die de communicatie tussen Rijk, veiligheidsregio’s en het lokale niveau moet verbeteren. Op zijn minst komen er nieuwe samenwerkingsplannen. Zoiets lijkt me typisch Hollands.
Provinciaal zijn daar regionale rampenzenders voor, die weinig of geen nieuws kregen. En lokaal konden er vlugschriften worden uitgedeeld en ‘geluidswagens met vastgestelde teksten’ worden ingezet. Zo schrijft het rampenplan voor.
Inmiddels weten we dat bij alarmfase GRIP 3 de lokale burgemeester, die van Moerdijk, de calamiteit mag coördineren en mag roepen dat ‘er geen gevaar is voor de volksgezondheid’.
Bij GRIP 4, de hoogste alarmfase, mag de burgemeester van Breda, die aan het hoofd van de veiligheidsregio staat, het stokje van zijn Moerdijkse collega overnemen om een realistischer beeld van de risico’s voor de volksgezondheid te schetsen. Maar dan is iedereen al ernstig verontrust, omdat via de media duidelijk is geworden dat er wel degelijk hoge concentraties van gevaarlijke stoffen zijn neergeslagen.
Omdat de zwarte wolk ook uitwaaierde over een andere veiligheidsregio heeft de belangrijkste burgemeester daar, die van Dordrecht, ook recht op een eigen communicatiebeleid.
Later zouden een waterschap, het Openbaar Ministerie, het RIVM, twee ministers, de provincie, de GGD, en ik zal nog wel een aantal instanties zijn vergeten, ook nog een duit in het zakje doen.
Ondertussen negeren al die instanties de sociale media. Via Twitter en Facebook gaat elk niet gecheckt feitje een eigen leven leiden, maar gelukkig hebben dé autoriteiten daar geen notie van. Tja, en dan is het een zooitje, om het maar even plat uit te drukken. Natuurlijk moet er dan minimaal een kop rollen, en daarvoor stelde de tegen zijn pensioen aan zittende burgemeester van Moerdijk zich beschikbaar. Exit: Wim Denie. Probleem opgelost! Of...?
Nu volgen de evaluaties en onderzoeken over hoe het zo mis kon gaan. En dan? Waarschijnlijk komt er een nieuwe autoriteit op het gebied van de crisiscommunicatie die de communicatie tussen Rijk, veiligheidsregio’s en het lokale niveau moet verbeteren. Op zijn minst komen er nieuwe samenwerkingsplannen. Zoiets lijkt me typisch Hollands.
Ben inwoner van Velsen-Zuid, maar qua communicatie ook hier bedroevend. Vooral tweedeling, qua doelgroep informatie. Het sociale netwerk van de meeste bewoners zorgde voor snelle informatie. Inderdaad, er verscheen iets op de website van Velsen en RTVNH, maar wat als de wind echt was gedraaid? Het grote aantal onwetenden, vooral ouderen die niet op internet zitten of (toevallig) naar de lokale media luisteren, zal dan in heel korte termijn moeten worden gewaarschuwd. Ik pleit er in dit verband voor om de optie SMS te gebruiken. De techniek is er om iedereen, ongeacht provider, via SMS te waarschuwen en (naar de TV) te verwijzen.
Het kan paniek voorkomen en er is GRIP op de zaak.