Raad is na jaren fel verzet om: Grave wil herindelen

Een bijna unanieme gemeenteraad van Grave wil herindelen. Jarenlang verzette een raadsmeerderheid zich fel tegen een fusie, maar dinsdagavond is besloten de zelfstandigheid van de gemeente op te geven. De raad wil dat Grave zich gaat aansluiten bij het Land van Cuijk. Die ontstaat per 2022 door een fusie van Boxmeer, Cuijk, Mill en Sint Hubert en Sint Anthonis. Het is nog niet duidelijk of Grave meteen al kan aanhaken of tot 2026 moet wachten.

Motie

In een dinsdagavond aangenomen motie wordt het college van Grave opgedragen gesprekken te starten met het Land van Cuijk in oprichting en de provincie Noord-Brabant. Doel daarvan is per 2026 te komen tot herindeling met het Land van Cuijk, of zoveel eerder als mogelijk. De motie werd ingediend door de Lokale Partij Grave (LPG), met zes van de vijftien zetels de grootste partij in de raad en tevens jarenlang de grootste tegenstander van herindeling. De inwoners van Grave hebben zich vorige week echter massaal uitgesproken voor herindeling; voor de LPG reden om overstag te gaan. 'Het laatste woord is en was aan de inwoners', stelde LPG-fractievoorzitter Astrid Bannink dinsdagavond. Alleen Keerpunt 2010 stemde tegen de motie. De wethouders hebben aangeven de motie te gaan uitvoeren. Het besluit tot herindeling noemde scheidend burgemeester Lex Roolvink ‘historisch’. Diverse fractievoorzitters spraken zich in soortgelijke bewoordingen uit.

Wetsvoorstel

Het is onduidelijk hoe het nu verder gaat lopen. Grave is nu niet meer aan zet, maar vooral ‘Den Haag’, de provincie en Boxmeer, Cuijk, Mill en Sint Hubert en Sint Anthonis. Het wetsvoorstel voor de vorming van het Land van Cuijk per 2022 is vorige maand door de Tweede Kamer aangenomen. In de Eerste Kamer is deze week de schriftelijke ronde van de behandeling van het wetsvoorstel van start gegaan. Burgemeester Wim Hillenaar van Cuijk, voorzitter van de stuurgroep die de herindeling tot het Land van Cuijk voorbereidt, vindt dat met het huidige raadsbesluit van Grave in ieder geval moet worden onderzocht of het technisch mogelijk is om Grave in de fusie per 2022 mee te nemen. Als dat kan, moet de wenselijkheid daarvan vervolgens aan de vijf betrokken gemeenteraden worden voorgelegd.

Haagse zorgen over Grave

De Tweede Kamer heeft recent zijn zorgen geuit over de situatie in Grave. Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken deelt die zorgen, maar acht de tijd voor ingrijpen nog niet rijp. De bestuurscultuur wordt volgens Ollongren gekenmerkt door wantrouwen en blokvorming. De financiële situatie van de gemeente is in korte tijd verslechterd. De begroting van Grave is door de provincie Noord-Brabant afgekeurd en de gemeente is per 1 januari onder preventief financieel toezicht van de provincie geplaatst. Die verslechterde financiële positie is pas aan het licht gekomen nadat de minister het wetsvoorstel tot vorming van het Land van Cuijk bij de Tweede Kamer had ingediend.

Val college

De discussie over de bestuurlijke toekomst van gemeenten houdt de gemoederen in Grave al jaren flink bezig. Vooral de LPG hamerde altijd op zelfstandigheid. In het coalitieakkoord van LPG en CDA (drie zetels) uit 2018 was vastgelegd dat het college de komende vier jaar niet met herindelingsvoorstellen zou komen. Begin vorig jaar wijzigde het CDA echter van koers. Dat gebeurde nadat Mill en Sint Hubert besloot met Boxmeer, Cuijk en Sint Anthonis een gemeente te willen vormen. Het CDA stelde toen, uit vrees voor isolement in de regio, dat het verstandiger zou zijn om ook een herindelingspartner te zoeken. Oss had niet lang daarvoor aan Grave laten weten niet open te staan voor een fusie. De koerswijziging van het CDA leidde begin vorig jaar tot de val van het college. Een nieuw college van LPG, VVD en gesteund door Keerpunt 2010 (samen een nipte raadsmeerderheid van acht stemmen) ging verder.

Inwonerspeiling

De ommezwaai van LPG is zoals gezegd voortgekomen uit de uitkomst van de inwonerspeiling onder Gravenaren van vorige week. Daarin gaf bijna zeven op de tien inwoners van Grave (67,37 procent) aan niets te zien in een zelfstandig voortbestaan. Nog geen derde van de kiesgerechtigden (31,97 procent) is wel voor behoud van een zelfstandig Grave. Aan de inwonerspeiling deed bijna 80 procent van de kiesgerechtigde inwoners mee (78,96 procent). De gemeente telt zo’n 8.660 inwoners.

Deur opengehouden

Boxmeer, Cuijk, Mill en Sint Hubert en Sint Anthonis hebben lang de deur opengehouden voor Grave, maar toen vorig jaar een besluit uitbleef, hebben de vier raden in april vorig jaar ingestemd met de herindeling van de vier gemeenten tot Land van Cuijk. Toen is gezegd dat Grave kan aanhaken, maar pas per 2026.