Provincies: snel eigen inwonersbelasting

Noodzakelijk
De provincies zullen in 2012 naar schatting 260 miljoen euro inkomsten mislopen uit de opcenten, die de provincie heffen op de motorrijtuigenbelasting. Als de kilometerheffing in 2014 volledig is ingevoerd, zou het gaan om een bedrag van 2,3 miljard euro aan gederfde inkomsten. 'Dat geldt hebben de provincies wel nodig voor de noodzakelijke taken uit te kunnen voeren,' zegt Bettine van Bavel van het Inter Provinciaal Overleg (IPO).

Huishoudingheffing
Hoogleraar openbare financiën aan de Universiteit van Twente, Peter Boorsma, verwacht dat er gekozen zal worden voor een 'huishoudenheffing'  of met een andere naam 'ingezetenenheffing'. De provincies zullen dan binnen een bepaalde bandbreedte zelf de hoogte kunnen bepalen van die heffing, die per huishouden geheven wordt. Boorsma pleitte al in 2002 als voorzitter van de naar hem vernoemde commissie voor invoering van zo'n huishoudenheffing of voor een heffing op de onroerendezaakbelasting op het moment dat de kilometerheffing zou worden ingevoerd. 'Maar het Rijk zag een OZB-verhoging als onaantrekkelijk; toenmalig minister Zalm heeft zelfs het gebruikersdeel afgeschaft. Dat zal nu niet veel anders zijn.' Dus dan is invoering van zo'n speciale provinciale heffing, die zou kunnen meeliften op de waterschapbelasting, volgens Boorsma het meest voor de hand liggende.

Geld tekort
Dat het wetsvoorstel voor de kilometerheffing al naar de Kamer is gestuurd, zonder een uitgewerkt plan voor de provinciale opcenten, baart het IPO zorgen. 'Wij hebben weliswaar de toezegging dat er een andere belastingfaciliteit wordt ingevoerd en we gaan daar ook over in overleg met het Rijk. Maar het is wel belangrijk dat dat snel geregeld is, want anders komen wij geld tekort,'  zegt Van Bavel. In principe is er volgens haar afgesproken dat de inkomsten voor de provincies gelijk zullen zijn aan de opcenten.

Provinciefonds
Hoogleraar Boorsma wijst er juist op dat de inkomsten van de provincies ter discussie staan. De discussie over de hoogte van de korting van het provinciefonds, na een advies van de Raad voor Financiële Verhoudingen, is er volgens hem mede de reden van dat er nog geen uitgewerkt plan is ter vervanging van de opcenten. Boorsma ziet in het Provinciefonds overigens nog wel een alternatief voor de speciale provinciale belasting. 'Het Rijk zou er ook voor kunnen kiezen uit de algemene middelen de bijdrage aan de provincies te verhogen, dan heb je geen aparte belasting nodig.' Nadeel bij die variant is volgens Boorsma dat de provincie dan juist minder zichtbaar wordt. 'Als je belasting heft voor een taak, komt daar democratische controle op, en letten burgers op die taak. Daarom zou het juist goed zijn als er een provinciale belasting te heffen.'