‘Provincies relevanter dan ooit’

De provincies zijn bezig met het formuleren van een aanbod aan de formateur voor na de verkiezingen van 15 maart 2017. ‘Wat willen wij doen. Wat gaan wij bijdragen aan de energietransitie, aan de regionale economie en aan een gezond landschap.'

Niet dus de geijkte brief van honderd punten die gerealiseerd moeten worden en of daar geld voor kan komen, maar een aanbod. ‘Met zo’n focus heb je een ijzersterk voorstel en toon je ambitie’, zegt Henry Meijdam. De VVD-bestuurder werd bijna een jaar geleden directeur van het Interprovinciaal Overleg, IPO. ‘We hebben de ambitie om als provincies op de terreinen van duurzame ruimtelijke ontwikkeling, waterbeheer, milieu, vitaal platteland en natuurbeheer, bereikbaarheid, regionale economie, culturele infrastructuur en kwaliteit van het openbaar bestuur een onderscheidende bijdrage te leveren. We zijn rijp voor de grote maatschappelijke opgaven.’

Vluchtelingencrisis

‘We merken dat die benadering in goede aarde valt bij de ministeries en koepelorganisaties. In tegenstelling tot de formatie van 2012 zijn provincies nu ook een geaccepteerde entiteit om de rol van agendabepaler- en uitvoerder te vervullen’, aldus Meijdam. Een recent voorbeeld is de aanpak van de asielstroom, waarbij niet via de bekende kaders werd gewerkt, maar zogenaamde ‘regionale tafels’ in het leven werden geroepen met de hoogste regionale rijksheer (de commissaris van de koning) aan het hoofd. Deze ‘schouder-aan-schouder’-aanpak heeft volgens politiek Den Haag en de provincies prima gewerkt. Meijdam: ‘De provinciale aanpak van de vluchtelingencrisis heeft het mogelijk gemaakt om brede lagen van de bevolking te laten zien dat provincies ertoe doen. We hebben natuurlijk niet elke dag dossiers waar heel Nederland van wakker ligt. Dit was er één.’

Blijven onderscheiden

De provincie kan zich blijven onderscheiden en wat bereiken omdat de toekomst volgens minister Plasterk van Binnenlandse Zaken bij de regio’s ligt. En ‘de provincie is de bestuurslaag die het dichtst bij de regio’s ligt’, aldus Plasterk.
Meijdam: ‘De regionale schaal is daadwerkelijk de schaal waarop de fysieke leefomgeving zijn problemen heeft. Plasterk cijfert de gemeenten niet weg, maar geeft aan dat de partijen in de regio zich met elkaar moeten verbinden om een probleem op te lossen. Problemen trekken zich van grenzen namelijk niets aan. Je moet dus grensontkennend met elkaar samenwerken. Wie hebben we nodig om een probleem op te lossen? Dus: probleem zoekt eigenaar, en niet eigenaar zoekt probleem. Dat laatste hebben we als provincies, eerlijk is eerlijk, te lang gedaan. Doordat we daar radicaal vanaf zijn gestapt, zijn we relevanter dan ooit. Je organiseert een probleemtafel van belanghebbenden, praat over de oplossingen en realiseert ze daarna. Daar zijn provincies sterk in.’

De ‘nieuwe’ provincie staat dus als een huis. Met zelfvertrouwen komt nogal eens expansiedrift. Moeten gemeenten en waterschappen zich zorgen maken? ‘Nee, absoluut niet’, aldus Meijdam. ‘Provincies hebben geleerd. We worden ons steeds meer bewust van het feit dat het niet effectief is om te vechten om het leiderschap. Zo’n discussie over macht leidt echt nergens toe, alleen maar tot navelstaarderij waar de burgers niets aan hebben. In het verleden draaide het weleens om landjepik, tegenwoordig investeren we in partnerschap. We zijn geïnteresseerd in samenwerkingsverbanden.’

Gerust

Als provincies nu bijvoorbeeld weer zouden beginnen met het gezelschapsspel van ‘de waterschappen onder de provincies’, dan wordt er volgens hem de komende jaren nergens meer samengewerkt. Meijdam: ‘Dan maken we alleen een hoop deskundigen blij met opdrachten om uit te zoeken wie het gelijk aan zijn kant heeft. Het einde van het liedje is dat we geen snars zijn opgeschoten maar wel lekker drie jaar van de straat zijn geweest.’

Lees het volledige interview in Binnenlands Bestuur nr. 22 van deze week