Landsmeer roept herindelingshulp provincie in

Landsmeer wil herindelen, maar kan (vooralsnog) geen welwillende partner vinden. De gemeente heeft de hulp ingeroepen van de provincie. Bijzonder, want meestal verzetten gemeenten zich met hand en tand tegen provinciale bemoeienis.

Strijdbijl

Het Groningse Haren en het, meest recent, Gelderse Scherpenzeel, zijn daar sprekende voorbeelden van. Haren heeft de strijd verloren en behoort inmiddels tot de gemeente Groningen. In Scherpenzeel is de strijdbijl nog lang niet begraven. Minister Ollongren is door het college van Scherpenzeel gevraagd Gedeputeerde Staten (GS) van Gelderland terug te fluiten, die dreigen een herindelingsprocedure op te starten. Hoe anders is het in Landsmeer.

Kroonbenoemde burgemeester

Gezien de bestuurlijke impasse die er vooralsnog in de Noord-Hollandse regio is ontstaan, hebben Landsmeer en GS van Noord-Holland nu besloten de procedure voor een kroonbenoemde burgemeester op te starten. ‘De tijd die nodig is om tot een bestuurlijke fusie te komen zal zeker nog zes jaar zijn. Dit is gelijk aan het aantal jaren dat een kroonbenoemde burgemeester wordt aangesteld. Daarmee is er geen reden om uitsluitend een waarnemend burgemeester aan te stellen door de provincie’, laat de gemeente in een persbericht weten. Sinds 2018 is Dennis Straat waarnemend burgemeester. Het streven is om in het begin van het tweede kwartaal van volgend jaar de kroonbenoemde burgemeester te installeren. ‘Ook met een kroonbenoemde burgemeester blijft een bestuurlijke fusie met buurgemeenten het streven van de gemeente Landsmeer voor de toekomst’, aldus de gemeente.

Negatieve gevolgen

Landsmeer (ruim 11.000 inwoners) stelt dat de noodzaak om bestuurlijk te fuseren groot is. In mei 2019 nam de raad daartoe al een besluit. ‘De bestuurskracht van Landsmeer is beperkt en inmiddels blijkt ook de financiële positie van de gemeente minder gunstig voor de aankomende jaren. Ambities staan onder druk en komen niet goed tot uitvoering. Dit heeft negatieve gevolgen voor belangrijke ontwikkelingen en de regionale positie van Landsmeer die van belang is voor onze inwoners, ondernemers, instellingen en verenigingen. De druk op de ambtelijke organisatie om te voldoen de gestelde kwaliteitseisen van de dienstverlening en de wet- en regelgeving is zeer groot’, schrijft het college in zijn brief aan GS.   

Zelfstandig

De beoogde fusiepartner Waterland heeft begin dit jaar echter besloten zelfstandig te blijven. Er worden wel verkennende gesprekken gevoerd met de colleges van Wormerland en Oostzaan, maar de gemeenteraden van beide gemeenten geven tot nu toe aan zelfstandig te willen blijven. ‘Landsmeer staat daarmee aIleen in haar wens tot een bestuurlijke fusie met groen-landelijke gemeenten’, aldus de gemeente in haar brief aan GS.

Interventies

Er zijn verschillende alternatieven denkbaar. Zo kan worden gekeken naar Amsterdam of Purmerend. Een meerderheid van de gemeenteraad van Landsmeer streeft echter een herindeling na met groen-landelijke buurgemeenten. Het college van Landsmeer wil nu in gesprek met GS. Om te praten over de verschillende varianten, de visie van de provincie daarop en de ‘(on)mogelijkheden van bijstand en eventuele interventies door de provincie.’ Er is nog geen provinciale reactie op de brief van het college van Landsmeer.

Grote bestuurlijke problemen

Provincies hebben sinds het nieuwe beleidskader herindeling, dat vorig jaar maart van kracht is geworden, minder ‘macht’ bij gemeentelijke herindelingen. Een van de eisen is dat er voldoende draagvlak van het lokale bestuur en de inwoners is voor een fusie. Het liefst ziet Binnenlandse Zaken dat gemeenten zelf het initiatief nemen. Bij grote bestuurlijke problemen kunnen provincies wel het initiatief tot herindeling nemen, maar dat moet dan eerst met de minister van Binnenlandse Zaken worden overlegd.