Plagiaat

Plagiaat komt niet altijd uit, maar wie wordt ontmaskerd, blijft vaak zijn hele leven gebrandmerkt als een dief. Maar geldt plagiaat ook in het publieke domein? Of gaat het hier om informatie die algemeen toegankelijk dient te zijn? Gaat het om informatie die van iedereen is en die daarom geen echte eigenaar kent? Ada Boerma, de nieuwbakken burgemeester van Maasdriel heeft haar installatiespeech grotendeels overgeschreven van de toespraak die Thom de Graaf heeft gehouden, toen hij in Nijmegen werd beëdigd. Het raadslid Cees Sips ontdekte het jammerlijke feit en zette de twee toespraken naast elkaar op zijn website.

De overeenkomsten zijn inderdaad zeer om te lachen - als het tenminste niet zo treurig was. Zelfs een door De Graaf aangehaalde anekdote over een Italiaans bergdorp, dat 's winters verstoken bleef van zonlicht, heeft mevrouw Boerma tot in detail overgeschreven.

Bij Thom de Graaf heet het: 'De nieuwe burgemeester bleek een energieke man die niet van de straat was. Hij installeerde een reusachtige spiegel op de bergwand, die - op afstand bediend en draaibaar - nu grote bundels zonlicht in het dorp werpt. De gehele bevolking is eeuwig dankbaar. De droom van elke burgemeester: hij kwam en er was licht!'. Ada Boerma zegt het zo: 'Er kwam een nieuwe burgemeester, dat bleek een energieke man. Hij installeerde een reusachtige spiegel op de bergwand, die - op afstand - bediend kon worden. Die spiegel werpt nu grote bundels zonlicht in het dorp. De hele bevolking is eeuwig dankbaar. De droom van elke burgemeester: hij kwam en er was licht!' Raadslid Sips telde zeker elf van zulke gevallen.

Als ik dit schrijf, krijgt de zaak misschien nog een staartje. Maar misschien ook niet, en weet de dievegge ermee weg te komen. In Nederland is men altijd erg vergevingsgezind als het om de boven ons gestelden gaat. Dat een burgemeester een modelfunctie heeft, mag waar zijn, maar voor een beginnend burgemeester is alle begin moeilijk - niet waar? De reactie van mevrouw Boerma was niet bemoedigend. Ze hield zich stil en meed de confrontatie met de pers, terwijl zij in haar speech haar openheid nog zo had geroemd en had gezegd: 'Er zit een energiek college en ik wil daar graag de actieve maar ook zorgvuldige voorzitter van zijn.' Maar ja, óók dat had zij woord voor woord overgenomen.

Wel stuurde de gemeente per e-mail een verklaring met de tekst: 'Bij velen is de indruk ontstaan dat de speech van burgemeester Boerma bijna één op éen is overgenomen van die van burgemeester De Graaf. Die indruk is onjuist. Wel heeft zij zich laten inspireren door de teksten van anderen.' Sinds Geert Wilders het woord 'knettergek' heeft gegijzeld, kunnen wij het niet meer gebruiken, maar het is moeilijk de geestestoestand van mevrouw Boerma anders te benoemen. Als je dit één op één overschrijven wilt beschouwen als een vorm van geïnspireerd hergebruik, dan is Age M. met zijn thermische lans geen oplichter maar een kunstenaar.

Wat had burgemeester B. dan moeten doen? Zij had onmiddellijk moeten bekennen en haar excuus moeten aanbieden. Nu weten we dat zij ongeschikt is voor die functie.