Pilots centraal stemmen tellen: positief, maar...

Vijf pilots moesten onderzoeken of er verbeteringen in het proces van stemmentellen aangebracht kunnen worden. De reacties van de proefgemeenten zijn redelijk positief, maar de perfecte manier is nog niet gevonden.

Snel en transparant
Hardenberg, Kampern, Sittard-Geleen, Ouder-Amstel en Raalte draaiden op verkiezingsdag proef met een nieuw systeem van stemmen tellen. Eerst in de stembureaus op partijniveau. Daarna op een centrale plaats, met een verse telploeg, nog eens stemmen op kandidaatniveau. Het zou de snelheid en de transparantie moeten bevorderen. 

Logistiek
In Raalte lukte dat aardig, vertelt – voorzitter Patrick Kroeze van het gemeentelijk stembureau. ‘Het meest uitdagende was eigenlijk de voorbereiding. We moesten logistiek veel regelen omdat de stemmen midden in de nacht te vervoeren. We hadden extra mensen nodig, tafels en stoelen. En we moesten precies uitdenken hoe we dat hele proces gingen inrichten. Maar het is goed uitgepakt.’

Sporthal en tribune
Raalte deed het tweede deel van de telling in de sporthal. Het publiek kon op de tribune meekijken om het een ‘transparant’ geheel te maken. ‘Eigenlijk kwamen er uit interesse alleen wat familie en vrienden van de tellers kijken’, aldus Kroeze. ‘Maar het centraal tellen zorgde wel voor tijdwinst. Problemen konden sneller opgelost, vragen werden sneller beantwoord. Kort na middernacht waren we helemaal klaar.’ Raalte gaat het ministerie dan ook melden dat de proef een succes was. ‘Maar’, voegt Kroeze eraan toe, ‘we adviseren wel om een volgende keer op één plek te tellen. Nu moesten we halverwege met de stemmen gaan sjouwen. Dat kan nog makkelijker.’

Ontspannen sfeer

In Sittard-Geleen en Kampen ging het allemaal wat minder snel. Daar is ’s avonds de eerste ronde stemmen geteld, op partijniveau dus. Vanochtend moest een nieuw team tellers opnieuw aan de slag om op kandidaatniveau te tellen. Raadsleden die hopen met voorkeurstemmen gekozen te worden, horen dat dus veel later. Burgemeester Bort Koelewijn is gematigd positief over de pilot. ‘Ik ben op verkiezingsdag langs verschillende stembureaus geweest en daar was de sfeer ontspannen.’ Vooral het feit dat er minder geregistreerd hoefde te worden zorgde voor een ontspannen sfeer.

Andere manier
Maar vanochtend om 9 uur moest een team alweer aan de bak voor de tweede telling en die duurde nog bijna de hele dag. ‘Ik merk dat zo’n tweede verse ploeg maakt dat er extra nauwkeurig geteld wordt’, aldus Koelewijn. Maar erg transparant is het niet. ‘Mensen kunnen vanachter een lint kijken. Dan zie je dat er geteld wordt, maar verder zie je eigenlijk niets.’ Hij pleit ervoor om toch op zoek te gaan naar andere manieren om te stemmen en te tellen. Met een computer bijvoorbeeld. ‘In Estland kunnen mensen zelfs vanuit hun huis stemmen’, ik denk dat we naar dat soort zaken op zoek moeten.

Hardenberg
Burgemeester Snijders van Hardenberg laat op RTV Oost weten dat de proef in zijn gemeente redelijk verlopen is. ‘We hebben de uitslagen nog nooit zo snel binnen gehad, maar er zaten wel meer foutmarges in die uitslagen’, zegt hij op RTV Oost. Hij pleit voor de terugkeer van de stemcomputer, omdat dat sneller is en omdat het volgens hem ook veilig moet kunnen.