Boertje van buuten werd toch stads

Het linkse Leiden wilde een vrouwelijke burgemeester, maar het werd een man: Peter Heijkoop, nota bene van het CDA. De Dordtse wethouder had nog nooit naar een burgemeesterschap gesolliciteerd. ‘Voor Leiden mocht ik de brief van mijn leven schrijven.’

Verliefd

Hij schreeuwt het niet van de daken, maar Peter Heijkoop (41) maakt er ook geen geheim van. Menigeen in zijn omgeving weet dat de Dordtse CDA-wethouder verliefd is geworden op Leiden. ‘Collega’s in grotere steden – ook van linkse partijen – zeiden: “Peter, Leiden past bij jou.”’

Prikborden

Dat gevoel heeft Peter zelf ook. Als de vacature voor het burgemeesterschap van de Sleutelstad dit voorjaar op de prikborden hangt, vraagt een enkeling hem op de man af of hij heeft gesolliciteerd. Heijkoop: ‘En dan zei ik ja. Een heel klein clubje mensen; ze wisten dat ze het niet aan de grote klok moesten hangen.’ Op 9 juli zit hij met zijn eega en zoon in restaurant ‘t Fust aan de Garenmarkt als de voorzitter van de vertrouwenscommissie belt: ‘Peter, gefeliciteerd.’ Heijkoop maakt gelijk zijn entree in de raadszaal aan het Stadhuisplein – zonder stropdas.

Profielschets

Voor de hand lag de keuze van de Leidse gemeenteraad allerminst. ‘De kans was klein, daar hadden we het thuis ook over.' Als hij in maart de profielschets onder ogen krijgt, leest Heijkoop namelijk dat de progressieve studentenstad graag een vrouwelijke burgemeester wil. Die heeft de stokoude stad namelijk nog nooit gehad. Hij weet ook dat ‘zijn’ CDA met twee zetels klein is in Leiden (maar wel met een wethouder). GroenLinks heeft tien raadszetels. En word je op je 41ste zomaar burgemeester van een 100.000-plus gemeente? Maar de moed zinkt hem niet in de schoenen.

Informele aanvoerder

Heijkoop: ‘Want ik las óók dat Leiden een enthousiaste en vooral informele aanvoerder wilde. Een burgemeester voor iedereen met aandacht voor de zorgen van mensen, ook in de meer kwetsbare wijken. De inhoud van de profielschets was mij op het lijf geschreven. Het politieke klimaat past als progressieve CDA’er ook bij me. Jaren geleden zei ik al: “Burgemeester? Ik weet niet of ik dat ambieer, of het moet een stad als Leiden zijn.” De ligging, de historie. Ik heb mijn vrouw hier leren kennen. Leiden bindt ons. Ik wilde alleen maar Leiden. Voor die stad mocht ik de brief van mijn leven schrijven. De eerste en waarschijnlijk ook laatste brief voor het burgemeesterschap.’

Andere visie

Maar voordat die brief naar de commissaris in Den Haag gaat, is het woord aan zijn gezin. Wat vinden zij ervan? Burgemeester in spe Heijkoop: ‘Mijn vader was in meerdere gemeenten in Zuid-Holland burgemeester en hij heeft het burgemeesterschap heel mooi ingevuld, maar ik ben van een andere generatie. Ik ben anders en ik zal het ook anders doen. Mijn generatie heeft een andere visie op de verhouding privé-werk. Een goede balans stelt mij in staat om mijn werk met veel energie en plezier te doen. Ik veroordeel mijn vader niet, je bent een kind van je tijd, maar ik heb hem als kind wel gemist. Altijd werk, werk, werk. Als ik mijn kinderen enkele dagen niet zie, dan voel ik me onrustig en loop ik met die onrust rond. Ik wil ze voorlezen, ik breng ze elke dag in de bakfiets naar school. Dat deed ik in Dordrecht en dat wil ik straks ook doen. Ik heb de indruk dat ze dat in Leiden begrijpen en misschien ook wel van mij verwachten’, lacht Heijkoop.

Goede vader

Peter Heijkoop wil een goede burgemeester zijn, én een goede vader. Maar ja, als er wat aan de hand is, dan moet je er als burgemeester wel zijn. Je neemt op z’n minst de telefoon op. Niks voorlezen, niks pannenkoeken bakken. En zeggen burgemeesters niet altijd dat ze 24/7 ‘aanstaan’?

Offer

Heijkoop: ‘Dat gesprek hebben we thuis intensief gevoerd. Mijn vrouw wist wat ik voor Leiden voelde. Ze vindt het zelf ook een fantastische stad. Maar mijn burgemeesterschap zou consequenties voor haar hebben. Het is niet anders: als er keuzes voor ons werk gemaakt moeten worden, dan staat Leiden op één. We spraken af dat ze er drie dagen over zou nadenken: gaan we dit doen of niet. Ze zei: “Ik wil dit ook graag en sta achter je; ik aanvaard de consequenties.” Als ze had gezegd: “Dat offer mag je niet van mij verlangen”, dan had ik niet gesolliciteerd. Want dit móet je samendoen. Ik heb te veel burgemeesters gezien die hun ambitie belangrijker vonden dan de bedenkingen van hun partner. Dat leidde er eigenlijk zonder uitzondering toe dat hun huwelijk uit elkaar klapte.’

Stropdas

Op 19 september is het zover: weer een Heijkoop die de ambtsketen omhangt. Vader Jan zwaaide na een lange burgemeesterscarrière vorig jaar af in Hendrik-Ido-Ambacht en Peters oom Dirk is sinds 2016 burgemeester van Hardinxveld-Giessendam. Oud-commissaris van de koning Jaap Smit schijnt de familie uit Oud-Alblas weleens de ‘Kennedy’s van Zuid-Holland’ te hebben genoemd.

Koeien

De nieuwe loot aan de oude burgemeestersstam: ‘Ik kom uit een maatschappelijk geëngageerde familie uit de Alblasserwaard. Vooral mijn moeder, een verpleegkundige die haar opleiding in de avonduren heeft gedaan, heeft mijn kindertijd gevormd. Mijn vader maakte kaas en molk de koeien en was toen al politiek actief. Toch is het openbaar bestuur niet zo’n groot thema in onze familie. We hebben helemaal niet het gevoel dat we een bestuurlijke elite of zoiets zijn, want daar denk je bij de Kennedy’s aan. Ik voel mij wel bevoorrecht. Ik was één van de eersten die ging studeren, in Rotterdam. Als een boertje van buuten moest ik daar mijn plek een beetje vinden. Inmiddels woon ik langer in de stad dan op het platteland. Ik ben stads geworden. Daarom voel ik mij ook zo prettig bij Leiden.’

Lees het hele interview met Peter Heijkoop deze week in BB17 (inlog).