Passie helpt bij behoud erfgoed

De bovengenoemde aanbevelingen staan in het deze week verschenen boek Erfgoed en ruimtelijke planning. Sterft, gij oude vormen en gedachte. In het boek wordt geconcludeerd dat emoties vaak belangrijker zijn dan de ratio bij beslissingen tot behoud of juist de sloop van cultureel erfgoed.

De auteurs pleiten ervoor om gebruik te maken van de emotionele betrokkenheid bij burgers. ‘Dit betekent ook dat je de discussie niet moet willen platslaan met allerlei argumenten. Beter is het om te proberen de emoties om te zetten in positieve daden, dan kunnen er heel mooie dingen ontstaan’, zegt Roel During, mede-auteur en docent cultureel erfgoed aan de Wageningen Universiteit.

In het boek wordt een voormalige wagenwerkplaats van de NS in Amersfoort in dit verband als voorbeeld genoemd. Omwonenden hebben zich enkele jaren geleden heftig verzet tegen de dreigende sloop van karakteristieke, leegstaande opstallen op dit 20 hectare grote terrein. Intussen werken deze zelfde burgers samen met de gemeente Amersfoort en de vastgoedpoot van NS aan een nieuwe invulling van het gebied. Diverse gebouwen zijn weer in gebruik, voornamelijk bij bedrijven en instellingen met een cultureel karakter.

Belvedere

Gemeenten doen er blijkens het boek bij planvorming verstandig aan om erfgoed ‘een actuele betekenis’ te geven. During: ‘Neem bijvoorbeeld de vestingwerken in Den Bosch, een andere best practice uit ons boek. De gewenste restauratie van deze vestingwerken is uiteindelijk opgedeeld in tachtig projecten, waarbij het opknappen is gecombineerd met nieuwe functies, zoals parkeren en recreatie. Zo geef je cultureel erfgoed een actuele betekenis.’

Het boek, waarvan het eerste exemplaar deze week werd overhandigd aan minister Plasterk (Cultuur, PvdA), verschijnt bij het beëindigen van het Belvedere-programma, dat 10 jaar lang de inpassing van cultureel erfgoed heeft gestimuleerd. ‘Deze regeling heeft de ruimtelijke planning duurzaam geïnspireerd’, menen de auteurs, ‘maar de echte integratie van cultureel erfgoed in ruimtelijke planning is nog maar net begonnen’.

André van der Zande, Roel During e.a. Erfgoed en ruimtelijke planning. Sterft, gij oude vormen en gedachten. Den Haag 2009, SDU, 397 pag. € 48,50.