Passie

In het voortreffelijke interview dat ze afgelopen zaterdag met Joschka Fischer, de Duitse ex-minister van Buitenlandse Zaken, in hun krant publiceerden, komen ze woorden van verbazing te kort. Ze laten Joschka Fischer, onrustig, dwars en gedreven, iets met hoge stem roepen, hij slaat hard met de vlakke hand op tafel, hij kijkt getergd om zich heen, het lijkt erop of hij bijval verwacht van een denbeeldige zaal partijgangers, hij schroeft zijn toon op tot bijna ruzieachtige hoogte en hij hekelt politici die de mensen honing om de mond smeren.

Kom daar eens om in Nederland! Hier roept de premier namens zijn kabinet hooguit iets als ‘tuttutut, zo’n vaart zal het niet lopen’, zodra hij een mild kritisch woord verneemt uit de mond van Alex Brenninkmeijer, de Nationale Ombudsman of uit die van Herman Tjeenk Willink, de vice-voorzitter van de Raad van State. En wat voor een passie!

Joschka Fischer slaagt er in het bestek van eeneneenderde kwarto krantenpagina in om getergd, ruzieachtig en met hoge stem een aantal harde noten uitermate scherpzinnig te kraken. Het Ierse nee tegen het Europese verdrag van Lissabon bijvoorbeeld. ‘Natuurlijk’, zegt hij, ‘moeten de Europese regeringsleiders zeggen dat ze dat Ierse nee respecteren. En natuurlijk doen ze dat niet.’ En terecht niet, volgens hem. Want zoals eerder het Frans non en het Nederlandse neen, zo hebben ook de Ieren hun no op een koopje gekregen.

Ze mogen van Joschka Fischer best no blijven zeggen. Maar dan moeten ze ten eerste de consequenties daarvan aanvaarden en ten tweede de andere landen niet blijvend in gijzeling nemen. Joschka Fischer: ‘We hebben allemaal een fout gemaakt: bij referenda over verstrekkende verdragswijzigingen hadden we een mechanisme moeten inbouwen dat de keuze zonneklaar maakt. ‘Ja’ betekent we doen mee, ‘nee’ betekent we blijven in de gemeenschappelijke markt, maar we stappen uit het proces van politieke integratie. De spijker op de kop.

Nu hebben de Franse, de Nederlandse en de Ierse neestemmers nee mogen stemmen zonder dat het voor iemand consequenties had. Alleen voor Europa heeft het enorme gevolgen, en daar kan de inmiddels weggerangeerde Groene vos met zijn verstand niet bij. De wereld verandert volgens hem in een adembenemend tempo, China, India en Brazilië halen de werkgelegenheid binnen die Europa aan het verliezen is. In plaats van doodzenuwachtig te worden laat Europa in zijn ogen liever Gods water over Gods akkers lopen. Nog even en de rol van dit continent is een onbeduidende geworden. Ik weet het. Een politicus hoort niet de gedaante aan te nemen van een boeteprediker en al helemaal niet de toon aan te slaan van de marktkoopman. Maar soms, als het er echt op aankomt: ach, wat een verademing is het dan om een intelligent man met bloed in de aderen hartstochtelijk te horen spreken over iets waar hij pal voor staat.

Zo’n interview als dat met Joschka Fischer: ik heb er lang bij stil gestaan maar ik geloof niet dat er in Nederland één bewoner van het Binnenhof en omstreken is die met zoveel vuur en slimheid zaken benoemt die ze hier binnenskamers mompelen. Ik verlang er wel naar. Met passie.