‘We vieren onze successen onvoldoende’

Directeur Kees Meijer van het Orkest van het Oosten werd in augustus van dit jaar de nieuwe gemeentesecretaris van Enschede. ‘De partituur in het stadhuis verandert iedere dag.’

Werkdrift

Als niet-politicus met een verleden als directeur van verschillende bedrijven, is Kees Meijer getroffen door de voortvarendheid en de werkdrift van de ambtenaren, maar ook door de bijzaken waarmee de Enschedese politiek zich onledig kan houden. ‘Die twee hebben misschien wel met elkaar te maken. We moeten de schuld bij onszelf zoeken’, zegt Meijer.

Ander niveau

‘De agenda voor mijzelf is dat wij er vanuit de ambtelijke organisatie voor zorgen dat de politieke discussie op een ander niveau komt. Er worden zo veel stukken geschreven dat het lastig is om de samenhang der dingen nog te zien. Raadsleden krijgen al die stukken in hun mik geduwd. Ik kan mij voorstellen dat je als raadslid gek wordt van alle visies. Veel tekst levert ook veel vragen op en daarmee een forse ambtelijke belasting.’

Scherper presenteren  
‘We moeten kijken hoe we onze producten scherper kunnen presenteren. Daarover praten wij als directie en we zullen onze ideeën ook inbrengen in het college. Presenteer bijvoorbeeld nadrukkelijker de kernboodschap op een paar bladzijden en doe de rest in bijlagen. In de kern is alles eenvoudig, dus laten we vooral op zoek gaan naar de kern. Een visiedocument moet niet verzanden in een discussie over bijvoorbeeld een kruispunt.’

Twee petten

De twee petten die hij draagt – adviseur van het college en directeur van de ambtelijke organisatie – hebben Meijer nog niet in gewetensnood gebracht. ‘Het college heeft nog niet geklaagd over de kwaliteit van de ambtelijke stukken, al is er altijd ruimte voor verbetering. En als het nodig is, ga ik voor mijn mensen staan.’

Sociale wijkteams

‘Er is in Enschede bijvoorbeeld veel te doen over de sociale wijkteams. Zij hebben het verschrikkelijk moeilijk om de ondersteuning te bieden die mensen nodig hebben. Dat niet alles protocollair goed is vastgelegd en dat de wachttijden niet goed uit het systeem te halen zijn, wil níet zeggen dat de wijkteams hun werk niet goed doen.‘

Meer vieren

‘Het is een mythe om te denken dat alles in orde komt als alles in het systeem zit en je het protocol maar goed volgt. Misschien moet je dat weleens een keer níet volgen. Wat mij dan steekt, is dat ambtenaren die hun stinkende best doen in de publiciteit worden neergesabeld. Er gebeuren heel veel positieve dingen, maar die vieren we onvoldoende. Dat zouden we wel moeten doen.’

Hard bestaan

Meijer wist het natuurlijk al, maar de afgelopen vier maanden heeft hij het aan den lijve ondervonden: de gemeentesecretaris is niet de dirigent van de gemeente. Nee, dan de dirigent van een symfonieorkest. Hij/zij beslist wat wordt gespeeld – en hoe. Een tikje met de dirigeerstok, een korte beweging naar links of rechts en de muzikanten volgen zonder morren.

Onder de indruk

Meijer: ‘Ik heb laatst een groep gemeentemedewerkers die meedoen aan het programma ‘continu verbeteren’ laten kennismaken met het Orkest van het Oosten. Wat doen musici om zichzelf continu te verbeteren? De gemeentemedewerkers waren verrast en onder de indruk. De orkestleden repeteren constant en zijn extreem perfectionistisch. Je kunt een rietje voor de hobo kopen, maar dat is niet goed genoeg. Dat snijden ze zelf. Ze zijn uren in de weer om het juiste rietje te vinden. Ze werken voor weinig geld op heel onprettige tijdstippen.’

Niet te benijden
Musici in een symfonieorkest zijn niet te benijden, wil oud-orkestdirecteur Meijer maar zeggen. ‘Het is een hard bestaan. Musici zitten bij repetities zonder daglicht op een vierkante meter naast iemand die ze niet hebben uitgekozen. Eigenlijk hebben we het als ambtenaren best wel heel goed, was de teneur. Je kunt zitten waar je wilt. Als je naar buiten wilt, dan doe je dat. Als je wilt appen, dan doe je dat.’

Veel meer vrijheid

‘Stel je voor wat er gebeurt als de hobo achter de eerste violen gaat zitten! Orkestmusici mogen gedurende het spel geen eigen mening hebben, de dirigent bepaalt alles en tijdens een voorstelling moeten ze drie uur lang hun mond houden. Ambtenaren hebben veel meer vrijheid om hun mening te geven. Hiërarchie is in het stadhuis en het stadskantoor een relatief begrip.’

Feilloos ingespeeld
Eerlijk is eerlijk, het Orkest van het Oosten is wél een geoliede machine. Kees Meijer: ‘Je denkt als leek: ze gaan zitten en ze spelen hun eigen partij, maar zo is het niet. De orkestleden zijn feilloos op elkaar ingespeeld. In de partituur van een muziekstuk staan de afzonderlijke partijen perfect onder elkaar. De dirigent overziet in één oogopslag alles.’

Perfecte klankkleur

Daar kan een gemeentesecretaris alleen maar van dromen, ‘maar de gedachte dat je als gemeentelijke organisatie zo op elkaar bent afgestemd dat je eensgezind de perfecte klankkleur kunt kiezen, dat klinkt wel heel aantrekkelijk’, lacht Kees Meijer. ‘Maar daar komt natuurlijk niets van. De partituur in het stadhuis verandert iedere dag.’

Lees het hele interview met Kees Meijer deze week in BB23 (inlog)