‘Opkomst Amsterdam laag door eigenbelang politiek’

Bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen was de opkomst bedroevend laag. Ongeveer de helft van de kiezers bleef thuis. Hoofdstad Amsterdam zat daar nog onder met slechts 46,6 procent. Volgens onderzoeker Floris Vermeulen is het vooral het eigenbelang in de politiek dat structurele oplossingen tegenhoudt, zo stelt hij in het Parool.

Migratieachtergrond

Direct na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 wilde de Amsterdamse gemeenteraad dat er een onderzoek gedaan zou worden naar de reden waarom minder dan de helft van de Amsterdammers de moeite had genomen om te gaan stemmen. Net voor de kerst werd het onderzoek van politicoloog Floris Vermeulen gepubliceerd. Daaruit blijkt dat het vooral jongeren, Amsterdammers met een migratieachtergrond en praktisch opgeleiden waren die de stembus links hadden laten liggen.

Combinatie van oorzaken

Vermeulen, universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam, ziet een combinatie van oorzaken: onvoldoende kennis van de Nederlandse taal is daar een van, maar ook een gebrek aan vertrouwen in de politiek en het verzet tegen gentrificatie, het opwaarderen van de buurt door duurdere woningen te realiseren.

Bedreiging

De politicoloog ziet de lage opkomst als een directe en acute bedreiging van de democratie. Want de gemiddelde opkomst mag dan 46,6 procent zijn geweest in Amsterdam, in sommige delen van de stad lag de opkomst zelfs onder de 20 procent. ‘Dat creëert een vicieuze cirkel. Partijen richten zich vaak op kiesgerechtigden die stemmen, en dus wordt er naar hen meer geluisterd,’ zegt Vermeulen in het Parool.

Profiteren

Opkomstcampagnes zouden zich dan ook met name moeten richten op specifieke groepen die minder geneigd zijn naar de stembus te gaan, vindt de politicoloog. Maar dat ligt politiek heel gevoelig. ‘We weten uit onderzoek dat 75 procent van de Surinaamse Amsterdammers bij gemeenteraadsverkiezingen niet stemt. In 2014 zei de raad nog: we gaan extra campagne voeren bij Amsterdammers met een migratieachtergrond. Dan komt de discussie: welke partij gaat daarvan profiteren? D66, VVD en CDA hielden het toen tegen.’

Representatie is winst

De angst bestond dat partijen als Denk, JA21 en Bij1 zouden profiteren van dergelijke campagnes, ten koste van de gevestigde partijen. ‘Maar op de lange termijn moet elke partij willen dat in de stadsdelen Nieuw-West, Zuidoost en Noord politiek meer gaat leven. Wat je ook vindt van Denk, zij hebben veel jongeren in Nieuw-West politiek bewuster gemaakt. Representatie is winst. Veel inwoners herkennen zich nu niet in de gemeenteraad.’

Scholen

Ook op scholen worden belangrijke politieke thema’s vaak geschuwd omdat het daar kan gaan schuren, meent Vermeulen. ‘Als het op scholen over verkiezingen gaat, dan gaat het over hoe het werkt en hoe de gemeenteraad eruit ziet.’ Volgens de politicoloog zou het juist over inhoudelijke thema’s moeten gaan, zoals de rol van religie in de stad, discriminatie en wantrouwen richting de overheid. ‘Dat zijn juist de thema’s waar het over moet gaan als je wilt dat meer jongeren politiek betrokken raken. Campagnes vanuit de gemeente zijn vaak kleurloos, uit angst té politiek te zijn. ‘Stem voor je toekomst’, staat er dan. Dat zegt toch niks?’

Bron: het Parool