329 burgemeesters spreken zich uit tegen antisemitisme

Bijna alle burgemeesters in Nederland spreken zich in een open brief uit tegen antisemitisme. De gemeente Amsterdam komt vrijdag naar buiten met de brief, die is ondertekend door 329 burgemeesters. ‘Laten we ons blijven verzetten tegen elke vorm van discriminatie en racisme’, zo staat in de brief.

Geen incident

De briefschrijvers stellen dat antisemitisme geen incident is, ‘maar een eeuwenoude vorm van racisme die, als we niets doen, van generatie op generatie wordt doorgegeven’. De burgemeesters schrijven dat antisemitisme na de Tweede Wereldoorlog nooit weg is geweest, maar dat antisemitische incidenten nog meer zijn toegenomen na 7 oktober, toen Hamas Israël aanviel waarop de oorlog in Gaza volgde. ‘Online, op straat, in de klas, op de sportvereniging en bij onze universiteiten en hogescholen: overal ervaren Joodse stad- en dorpsgenoten anti-Joodse intimidatie en agressie.’

Kritiek is geen antisemitisme

De burgemeesters spreken hun afschuw uit over de terreuraanslag door Hamas op 7 oktober. Ook ‘gruwen’ ze van de ‘gigantische aantallen burgerdoden in Gaza’. ‘Kritiek op de Israëlische regering is geen antisemitisme. Maar Joodse mensen verantwoordelijk houden voor het handelen van die regering, alleen omdat zij Joods zijn, is dat wel. Joodse mensen intimideren, uitschelden of zelfs fysiek aanvallen is antisemitisch en strafbaar.’

Geen ongepaste vergelijkingen

De 329 burgemeesters schrijven de brief niet alleen als gezagsdragers en wetshandhavers, maar ook als eerste burgers van hun gemeenten, stellen ze. ‘In die rol roepen wij onze medeburgers op om rekening te houden met elkaar. Om niet de grenzen van het toelaatbare op te zoeken. We vragen onze medeburgers om geen leuzen te gebruiken die anderen kwetsen en intimideren. Om geen ongepaste vergelijkingen met de Holocaust of het nazisme te maken die overlevenden intens veel pijn doen. Wij spreken ons uit als we zien of horen dat onze Joodse medeburgers geïntimideerd worden of als er anderszins morele grenzen worden overschreden, ook als die niet strafbaar zijn.’

De briefschrijvers melden verder dat deze weken in alle Nederlandse steden en dorpen vrijwilligers bezig zijn met de voorbereidingen voor het herdenken van ‘onze’ doden op 4 mei en het vieren van de vrijheid op 5 mei. ‘Wij roepen al onze inwoners op om respect te hebben voor die belangrijke en waardevolle traditie.’

Gemeenten kunnen het verschil maken

Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding Eddo Verdoner verwelkomt de open brief van de burgemeesters. 'Burgemeesters hebben een sleutelrol bij het tegengaan van antisemitisme', laat Verdoner weten.Juist burgemeesters kunnen antisemitisme volgens de nationaal coördinator 'met gezag benoemen en begrenzen, en dat is ook hard nodig. Gemeenten kunnen zelf veel doen tegen antisemitisme. Beveiliging van Joodse objecten, ondersteuning van scholen met een steunpunt Holocausteducatie, het tegengaan van antisemitische spreekkoren in de sport en het koesteren van Joods leven: het zijn allemaal thema's waarbij gemeenten het verschil kunnen én moeten maken.'

Redenen om niet te tekenen

Nederland telt 342 gemeenten. Niet alle burgemeesters hebben de brief ondertekend. Daarvoor geven zijn verschillende redenen, zoals nooit uiting geven aan standpunten ten aanzien van bepaalde bevolkingsgroepen of ervoor gekozen te hebben zelf een brief te schrijven. ‘Het spreekt voor zich dat ik ook tegen antisemitisme ben, maar ik voel me niet verbonden met de wijze waarop daar op deze manier uiting aan wordt gegeven’, zegt burgemeester Ryan Palmen van Horst aan de Maas in reactie op de vraag waarom hij de brief niet heeft ondertekend.

Maximale neutraliteit

Burgemeester Monique de Boer - Beerta (VVD) van de gemeente Roerdalen laat in een reactie weten dat het haar vaste beleid is nooit uiting, via statements, vlaggen of donaties, te geven ‘aan standpunten ten aanzien van bepaalde bevolkingsgroepen. Dit om maximale neutraliteit te borgen en stigmatisering te voorkomen’.

Eigen brief

De eerste burger van de Zuid-Hollandse gemeente Teylingen, Carla Breuer, heeft zelf een brief geschreven, gaf een woordvoerder van de gemeente aan. Daarin spreekt ze haar ondersteuning uit voor iedereen die zich inzet om antisemitisme en elke andere vorm van discriminatie een halt toe te roepen. In de aan Teylingers gerichte brief schrijft de burgemeester van Teylingen verder graag haar eigen woorden te kiezen, ‘om zoveel mogelijk recht te doen aan onze lokale samenleving’.