Ontknoping zaak-Spijkers lijkt dichterbij na huisbezoek staatssecretaris

Waarom ging De Vries bij Spijkers op bezoek?

FNV-voorzitter Agnes Jongerius en SP-Kamerlid Krista van Velzen zijn namens Fred Spijkers al sinds vorig jaar zomer met de staatssecretaris in bespreking om de nog bestaande problemen op te lossen. Jongerius gaat over de rechtspositionele kant, Van Velzen voert de gesprekken mede namens een groot aantal Kamerfracties die willen dat de zaak tot een goed einde wordt gebracht. Tot nu toe is het echter niet gelukt om tot overeenstemming te komen.

Waarom was Krista van Velzen vorige week bij het gesprek in Culemborg aanwezig?

Van Velzen is degene die aan de De Vries heeft gevraagd om met Spijkers te gaan praten. Bovendien voert zij dus samen met Jongerius de onderhandelingen.

Onderhandelingen?

Ja. Er is bijvoorbeeld discussie over de vraag of Spijkers tussen 1993 en 1998 al dan niet een uitkering heeft ontvangen. Defensie zegt van wel, maar Spijkers ontkent. Sterker nog: volgens rechtswetenschapper Joep van der Vliet, die onderzoek deed naar de zaak-Spijkers, heeft Defensie mogelijk geld achtergehouden dat Spijkers toekomt.

‘Vast staat dat Defensie tussen 1993 en 1998 een arbeidsongeschiktheidsuitkering voor Spijkers heeft ontvangen. Maar niet vast staat dat deze bedragen, of een andere uitkering, ook aan Spijkers zijn uitbetaald’, zei Van der Vliet hierover enkele maanden geleden in Binnenlands Bestuur. Spijkers zegt dat hij bereid is onder ede te verklaren dat hij over de periode 1993-1998 geen cent heeft ontvangen, en Defensie heeft het tegendeel vooralsnog niet kunnen aantonen. Hierbij komt dat over de jaren ’93 tot en met ’98 ook geen pensioen zou zijn opgebouwd.

Daarnaast is er het dossier van Fred Spijkers, dat is opgeborgen in het Nationaal Archief. Spijkers heeft hiertegen vooral om principiële redenen ernstig bezwaar gemaakt. Hij beschouwt het achter slot en grendel plaatsen van alle over hem handelende stukken als de ultieme doofpot. De zogeheten ‘collectie betreffende de heer J.J. Spijkers’ is uitsluitend toegangelijk voor de minister van Binnenlandse Zaken of de staatssecretaris van Defensie, in aanwezigheid van de rijksarchivaris en de notaris. Er is is in Nederland geen tweede dossier te vinden waarvoor zulke stingente voorwaarden gelden.

Zijn de toegankelijkheid van de stukken in het Nationaal Archief en de inkomenspositie van Spijkers de laatste discussiepunten?

Wel de voornaamste. Verder zou Spijkers graag zien dat het kabinet klip en klaar uitspreekt dat hem in de afgelopen 25 jaar veel onrecht is aangedaan. Dit is in 2002 ook al eens uitgesproken. Spijkers heeft toen als een soort spijtbetuiging zelfs een koninklijke onderscheiding ontvangen – maar daarna is de ellende doorgegaan. Er was ‘administratieve rectificatie’ beloofd om Spijkers te rehabiliteren, maar daarop liet toenmalig staatssecretaris Cees van der Knaap (tegenwoordig burgemeester van Ede) het complete dossier overbrengen naar het Nationaal Archief.

Draagt het bezoek van De Vries aan Spijkers werkelijk bij aan een oplossing?

Zowel De Vries, als Spijkers en Van Velzen spreken van een positief en constructief gesprek. Volgens Spijkers heeft het gesprek bijna tweeënhalf uur geduurd. In deze zaak is niets wat het lijkt, dat is in het verleden al vaker gebleken. Maar door persoonlijk naar Spijkers toe te gaan, maakt De Vries wel duidelijk dat het hem ernst is. Ook de staatssecretaris wil graag van dit hoofdpijndossier worden verlost. Daarom valt bijna niet voor te stellen dat partijen er níét uit komen. Maar nogmaals: in deze zaak is niets wat het lijkt.

Wanneer komt er meer duidelijkheid?

De Vries heeft via een woordvoerster laten weten dat de gesprekken met Jongerius en Van Velzen in een afrondend stadium zitten, en dat de Tweede Kamer op korte termijn wordt geïnformeerd. Het zal vermoedelijk dus niet echt lang meer duren.

25 jaar klokkenluidersstrijd

Fred Spijkers is sinds 1984 met de staat in gevecht. Hij was bedrijfsmaatschappelijk werker bij Defensie. Spijkers weigerde om de weduwe van de bij een mijnongeval verongelukte militair te vertellen dat haar man door eigen onvoorzichtigheid om het leven was gekomen. Er waren al lange tijd problemen met ondeugdelijke landmijnen, waardoor in 1983 zeven dienstplichtige militairen verongelukten.

Zie voor eerdere berichtgeving: www.binnenlandsbestuur.nl/spijkers