Onderschatting als wapen

Wat deed u toen u 24 was? De beest uithangen in het dispuut? Op schietserie op de Noord-Duitse laagvlakte? Diep gebogen over de studieboeken? Misschien had u vaag bedacht dat een carrière in het openbaar bestuur zo gek nog niet nog was, maar dat was toch vooral toekomstmuziek. Op je 24ste heb je wel wat anders aan je hoofd dan regelingen in de sociale zekerheid en begrotingsdiscipline. Eerst maar een baantje zoeken, je hoofd stoten, gemeenteraadslid worden en langzaam opklimmen in de partij. En toen was er Stefan Wouters.

Net 21 staat hij in 2007 als kersvers raadslid op de foto in het gemeentehuis van Reusel-De Mierden naast VVDfractievoorzitter en oud-wethouder Jan Dierckx. Gel in zijn haar, spijkerbroek aan. De wilde jaren. De spijkerbroek is inmiddels ingeruild voor krijtstreep, overhemd en stropdas. Wouters is namelijk sinds 2010 wethouder voor de VVD. ‘En zo informeel als in het vorige college willen we er niet bijlopen’, aldus de jongste wethouder van ons land. Gel smeert hij nog wel in het haar.

‘Mijn leeftijd speelde in het begin van mijn wethouderschap in het gemeentehuis wel een rol, maar nu niet meer. Het is ongewoon, maar ze zullen eraan moet wennen. “Zó, ben je wethouder, ik dacht dat je een jong raadslid was”, hoor ik nog wel eens op bijeenkomsten buiten de deur. Maar dat hoeft helemaal niet hinderlijk te zijn. Het is een goed gespreksonderwerp om het ijs te breken en bovendien kan ik mijn leeftijd ook in mijn voordeel gebruiken. Je wordt onderschat.’

Onlangs nog kwam een organisatie langs om te praten over een budgetovereenkomst. ‘Ze zaten hier echt met het idee van: dat is een jong manneke, wij gaan met de hoofdprijs naar huis. Niet dus’, lacht Wouters in de Taverne d’n Ouwe Brandtoren, net buiten Reusel. Wouters heeft fi nanciën, sociale zaken, welzijn, gezondheidszorg, jeugdbeleid, onderwijs, sport, cultuur, bibliotheek, ouderenbeleid en vrijwilligersbeleid in zijn portefeuille. Zoveel dat ze alleen afgekort op zijn naamkaartje passen. ‘Dat is zo heerlijk van een kleine gemeente. Ik ben een geluksvogel met deze leerschool’, zegt hij.

Het heeft volgens hem ook echt voordelen om zo veel terreinen te bestieren. ‘Alles grijpt in het bestuur in elkaar en juist doordat ik zo veel dingen doe, kan ik de samenhang bewaken. Als ik investeer in sportverenigingen en afspraken met ze maak, dan doe ik iets voor mijn portefeuille sport, en ook voor de volksgezondheid. Zo ook als ik investeer in opleidingen voor scheidsrechters; een trainer houdt dertig kinderen aan het sporten. Dat is goed tegen obesitas onder jongeren. Dan doe ik dus ook iets aan jeugdbeleid en welzijn. En tevens ontwikkel ik daarmee het vrijwilligerswezen; vrijwilligersbeleid zit ook in mijn portefeuille. En als wethouder van fi nanciën weet ik dat ik die afspraak kan maken, want dat zit ook in mijn portefeuille.’

Genegeerd

Wouters is niet per ongeluk of tersluiks wethouder geworden. Reusel (12.600 inwoners) wist dat het eraan zat te komen. Hij was als lijsttrekker voor de VVD nauw betrokken bij de coalitieonderhandelingen met CDA en Samenwerking Reusel-De Mierden, waaruit op 23 maart 2010 een coalitie van CDA en VVD rolde.

Wouters vertelt waarom hij per se wethouder wilde worden: ‘In de oppositie schreef ik samen met VVDfractievoorzitter Ben Goutsmits een initiatiefvoorstel van 21 pagina’s over hoe de gemeente het best kon omgaan met de crisis, die net was losgebarsten. Het stuk ging over de breedte van de volledige programmabegroting. En warempel, het werd aangenomen door de raad: ‘voor kennisgeving’. Zoveel willen betekenen voor de gemeente en dan zó genegeerd worden. Dat zou mij niet weer gebeuren. Het volgende voorstel dat ik schreef, zou worden uitgevoerd. En een goed idee is een goed idee, ook als het van de oppositie komt.’

Schrijven doet Wouters als wethouder niet. ‘Ik heb nog geen letter op papier gezet’, zegt hij trots. Want, vult hij aan: ‘Ik zit hier niet als inhoudsdeskundige. Ik ben bestuurder en richt mij op de stip aan de horizon. Ik weet wanneer ik daar wil zijn en ik weet ook zo’n beetje welke politieke en financiële ruimte ik daarvoor heb. Binnen die ruimte kunnen de afdelingshoofden aan de slag. Die ruimte moet je je medewerkers geven.’

Niet onder curatele

Eenmaal wethouder van financiën moest Wouters onmiddellijk aan de slag om Reusel uit handen van het provinciehuis in Den Bosch te houden. ‘Dat is gelukt’, zegt Wouters trots. ‘Er is een sluitende begroting gemaakt. We worden niet onder curatele gesteld.’ Maar daarvoor moet Reusel wel een prijs betalen: ‘We bezuinigen 300 duizend euro op de subsidies, een kwart van het gemeentelijke subsidiebudget. De kunst is de oppositie niet te negeren, met de verenigingen en instellingen om de tafel te gaan zitten en op een creatieve manier aan dat geld te komen.’ Hij noemt de bibliotheek als voorbeeld, die iets meer dan 326 duizend euro aan subsidie krijgt.

‘Vorig jaar hadden ze een tekort van 38 duizend euro. Dat kan echt niet meer. Het is een enorm emotioneel onderwerp, maar dat schrikt mij niet af. Misschien kunnen de scholen het bibliotheekwerk overnemen, of een kleinschaliger vorm in gemeenschapshuizen. Het klinkt afgezaagd, maar ik zie geen beren op de weg, nooit. Misschien is dat mijn leeftijd.’

Wel zou Wouters het op prijs stellen als Binnenlandse Zaken nu eens liet weten wat er met het gemeentefonds gaat gebeuren. Wouters: ‘Daar wachten we al veel te lang op. We lopen nu het risico dat we meer bezuinigingen dan strikt noodzakelijk is. Wellicht zijn de rijkskortingen helemaal niet zo rigoureus. Dat moet ik weten, want ik wil niet nodeloos gemeentetaken schrappen en onrust zaaien.’

Ons mam

Kritiek krijgen en in de gemeenteraad politieke strijd leveren is één; geïntimideerd en beledigd worden is twee. Vorige maand deed het Reuselse gemeentebestuur aangifte van bedreiging en belediging naar aanleiding van een weblog waarin wordt opgeroepen om de leden van het college te vernietigen. Het vermoeden is dat de bedreigingen uit de koker komen van een actiegroep rond de brandweer in Lage Mierde. Het college heeft namelijk voorgesteld de post van de vrijwillige brandweer te sluiten en de brandweerzorg over te dragen naar de post in Reusel. Tot grote woede van het 2 duizend inwoners tellende dorp. Het college bleef ook weg bij de inwonersavond met de dorpsraad van Lage Mierde.

Wouters: ‘Wij nemen de bedreigingen erg serieus. Als wordt gezegd dat je net als de dictator van Libië weggevaagd moet worden, dan moet je daar actie tegen ondernemen. We gaan integer te werk en maken naar eer en geweten onze afwegingen. Als je zo respectloos wordt bedreigd en beledigd, doet dat echt iets met je. Sommige mensen willen maar niet accepteren dat je hier niet 60 uur in de week zit uit machtswellust en alleen voor jezelf, maar dat je oprecht iets voor Reusel wilt betekenen.’

Iets betekenen voor Reusel, én voor zijn moeder. Wouters’ vader overleed een paar jaar geleden en zijn moeder is invalide. ‘Ik probeer ons mam zo goed mogelijk te ondersteunen, maar ik heb toch besloten om deze zomer op mijzelf te gaan wonen. Die stap moet ik zetten. Op 30 meter afstand van het ouderlijk huis, dat wel, dus ik kan er altijd zijn als ze mij nodig heeft.’ Als het een beetje meezit uiteindelijk met zijn vriend, die hij afgelopen oktober ontmoette. Een VVD-er die bestuurskunde studeert, dus dat scheelt.

‘Mijn homoseksualiteit is geen enkel punt in Reusel’, zegt Wouters. ‘Het wordt pas een probleem als je het er zelf van maakt. Waarom zou ik mijn geaardheid in dit dorp verbergen? Ik neem mijn vriend regelmatig mee op werkbezoek. Zondag gaan we samen naar een concert. Iedereen ziet ons daar. Heel goed. Misschien zou ik dat niet zeggen als ik in de Bible belt wethouder was, maar gelukkig woon en werk ik in Brabant.’

Natuurlijk zal hij daar in Reusel zijn pensioen niet halen, zegt Wouters voor alle duidelijkheid. ‘Twee termijnen in de raad is netjes, twee termijnen in het college is ook zoals het hoort. Langer is niet goed. Tegen die tijd ben ik nog steeds jong. Ik heb goede contacten binnen de VVD, een paar weken geleden heb ik gelunched als lid van de bestuurdersvereniging met de VVDbewindspersonen. De partij ondersteunt mij ook bij het volgen van bestuurscursussen. Maar, ik ben hier net begonnen en denk totaal niet na over wat ik verder ga doen. Misschien wel iets buiten de politiek. Ik zal mij wel altijd inzetten voor de publieke zaak. Als raadslid of als bestuurslid van een vrijwilligersorganisatie.’ Zijn ambitie is er nu vooral op gericht om ervoor te zorgen dat Reusel met veel creativiteit beter uit de bezuinigingen komt.

Wethouder Wouters: ‘Reusel-De Mierden ligt in the middle of nowhere, op even grote afstand van Eindhoven, Tilburg en Turnhout. Dat is soms lastig met reizen, maar het biedt ook kansen. Als je over de grens durft te kijken, kunnen gemeenten in dit gebied van meer dan 100 duizend inwoners grote voorzieningen creëren. Waarom zou Reusel-De Mierden hier geen centrumgemeente kunnen zijn? Die ambitie mag je, nee, moet je misschien wel hebben.’

---

‘Als wethouder kun je moeilijk staan hijsen’

Wat mis je?

Vroeger ging ik weleens naar de kroeg en dan dronk ik een pilsje of tien. Net als met carnaval. Dat kan ik niet meer doen. Je hebt toch een voorbeeldfunctie. Je kunt als wethouder moeilijk gaan staan hijsen. Ik kan ook niet meer met iedereen over alles spreken. Als raadslid kon dat wel, moest dat juist. En ik kan in zo’n klein college ook niet drie keer in het jaar 2 weken op vakantie.

Wie is je grote politieke voorbeeld?

Hier in Reusel is dat voormalig VVD-fractievoorzitter Ben Goutsmits. Ik heb 2,5 jaar ontzettend fi jn met hem in de gemeenteraad samengewerkt en enorm veel van hem geleerd. Landelijk moet ik denken aan Ivo Opstelten. De rust die die man uitstraalt, hoe weloverwogen hij over de dingen praat. Zijn bestuursstijl spreekt mij ontzettend aan. Ervaren, kalm, maar ook: niet lullen maar poetsen.

Je bent premier. Wat is je eerste beslissing?

Dan zou ik al die idiote inspecties afschaffen. Een oma die thuis kinderen van zoon of dochter opvangt, krijgt daarvoor betaald. En wij moeten als gemeente ook nog eens bespottelijke inspecties uitvoeren die klauwen met geld kosten. De registratie in een landelijk systeem kost 700 euro per gastouder, de inspectie van alle gastouders kost ons 70 duizend euro per jaar. Je voert één keer per jaar zo’n inspectie uit, maar verder weet je niet wat er gebeurt. Door te inspecteren creëer je als overheid alleen schijnveiligheid. Die inspecties zou ik afschaffen. Een ondernemer dient gewoon te voldoen aan de wet- en regelgeving.

---

CV

Stefan Wouters werd op 11 juli 1986 geboren in Eindhoven, maar woont zijn hele leven al in het Brabantse grensdorp Reusel. In 2007 werd hij VVD-gemeenteraadslid in Reusel-De Mierden. Sinds 30 maart 2010 is hij wethouder voor fi nanciën, sociale zaken, welzijn, gezondheidszorg, jeugdbeleid, onderwijs, sport, cultuur, bibliotheek, ouderenbeleid en vrijwilligersbeleid. Zijn studie rechten in Tilburg zette hij voort, technische bedrijfskunde in Eindhoven liet hij vallen.